هر دو بر این باورند، که حسی ناگهانی آنها را به هم پیوند داده. چنین اطمینانی زیباست، اما تردید زیباتر است. چون قبلا همدیگر را نمی‌شناختند، گمان می‌بردند هرگز چیزی میان آنها نبوده. اما نظر خیابان‌ها، پله‌ها و راهروهایی، که آن دو می‌توانسته اند از سال‌ها پیش، از کنار هم گذشته باشند، در این باره چیست؟ دوست داشتم از آنها بپرسم آیا به یاد نمی آورند شاید درون دری چرخان زمانی روبروی هم؟ یک ببخشید در ازدحام مردم؟ یک صدای اشتباه گرفته اید در گوشی تلفن؟ ولی پاسخشان را می‌دانم.
نه، چیزی به یاد نمی‌آورند. بسیار شگفت‌زده می‌شدند اگر می دانستند، که دیگر مدت‌هاست بازیچه‌ای در دست اتفاق بوده‌اند. هنوز کاملا آماده نشده که برای آنها تبدیل به سرنوشتی شود، آنها را به هم نزدیک می‌کرد دور می‌کرد، جلو راهشان را می‌گرفت و خنده شیطانی‌اش را فرو می‌خورد و کنار می‌جهید. علائم و نشانه‌هایی بوده هر چند ناخوانا. شاید سه سال پیش یا سه شنبه گذشته برگ درختی از شانه ی یکی‌شان به شانه ی دیگری پرواز کرده؟ چیزی بوده که یکی آن را گم کرده دیگری آن را یافته و برداشته. از کجا معلوم توپی در بوته های کودکی نبوده باشد؟ دستگیره‌ها و زنگ درهایی بوده که یکی‌شان لمس کرده و در فاصله‌ای کوتاه آن دیگری. چمدان‌هایی کنار هم در انبار. شاید یک شب هر دو یک خواب را دیده باشند، که بلافاصله بعد از بیدار شدن محو شده بالاخره هر آغازی، فقط ادامه‌ایست، و کتاب حوادث، همیشه از نیمه آن باز می شود.
کپشن هر دو بر این باورند،که حسی ناگهانی آنها را به هم پیوند داده
هیچ چیز نمی‌تواند دو بار اتفاق بیفتد. و اتفاق نخواهد افتاد، درنتیجه ناشی، به دنیا آمده ایم، و خام خواهیم رفت، حتی اگر کودن ترین شاگرد مدرسه ی دنیا می بودیم، هیچ زمستانی یا تابستانی را تکرار نمی کردیم. هیچ روزی تکرار نمی شود، هیچ شبی،دقیقاً مثل شب پیش نیست، هیچ بوسه‌ای،مثل بوسه‌ی قبل نیست و نگاه قبلی مثل نگاه بعدی
دیروز وقتی کسی در حضور من اسم تو را بر زبان آورد طوری شدم ، که انگار گل رزی از پنجره ی باز به اتاق افتاده باشد
امروز که با همیم رو به دیوار کردم رز ، رُز دیگر چیست ؟ آیا رز ، گل است ؟ شاید سنگ باشد
روزها ، همه زودگذرند چرا ترس ، این همه اندوه بی‌دلیل برای چیست ؟ هیچ چیزی همیشگی نیست فردا که بیاید ، امروز فراموش شده است
هر دو خندان خود را با طالع و سرنوشت‌مان هماهنگ می کنیم هر چند باهم متفاوتیم مثل دو قطره ی آبزلال
کپشن هیچ چیز نمی‌تواند دو بار اتفاق بیفتد و اتفاق نخواهد افتاد
به آن‌هایی که عاشق‌شان نیستم خیلی مدیونم، احساس آسودگی خاطر میکنم، وقتی می‌بینم کس دیگری به آنها بیشتر نیاز دارد، شادم از این که، خواب‌شان را پریشان نمی‌کنم، آرامشی که با آنها احساس میکنم، آزادی که با آنها دارم، عشق،نه می‌تواند بدهد، نه بگیرد.
برای آمدن‌شان به انتظار نمی‌نشینم، پای پنجره،جلوی در مثل یک ساعت آفتابی صبورم می‌فهمم آن چه را عشق نمی‌تواند درک کند، و می‌بخشایم به طوری که عشق،هرگز نمی‌تواند از دیدار،تا نامه فقط چند روز یا هفته است، نه یک ابدیت مسافرت با آنها همیشه راحت است، کنسرت‌ها شنیده می‌شوند، کلیساها دیده می‌شوند، مناظر به چشم می‌آیند و وقتی هفت کوه و دریا بین‌مان قرار می‌گیرند، کوه‌ها و دریاهایی هستند که در هر نقشه‌ای پیدا می‌شوند. از آنها متشکرم که در سه بعد زندگی میکنم، در فضایی غیرشاعرانه و غیراحساسی، با افقی که تغییر میکند و واقعی است. آنها خودشان هم نمی‌دانند که چه کارهایی می‌توانند انجام دهند. عشق درباره‌ی این موضوع خواهد گفت: من مدیون‌شان نیستم.
در ادامه پاسخی جامع به این سوالات خواهیم داد،همراه ما باشید.
ضربان قلب یکی از علائم حیاتی بدن است و به کمک بررسی آن می‌توان به وضعیت سلامت بدن پِی برد.این ضربان نشان می‌دهد که در هر دقیقه،قلب چند بار می‌تپد یا به عبارت دیگر،منقبض و منبسط می‌شود.تعداد ضربان قلب بنابه فعالیت‌های جسمانی،واکنش‌های احساسی و احساس خطری که در فرد به وجود می‌آید،دچار تغییراتی می‌شود.در زمانی هم که فرد آرام است و هیچ اضطراب و فشاری تحمل نمی‌کند،ضربان قلبی موسوم به ضربان قلب استراحتی دارد.البته ناگفته نماند که ضربان قلب نرمال نمی‌تواند تضمینی برای سلامت کامل بدن باشد.در ادامه این مقاله درمورد ضربان قلب،ضربان قلب نرمال و عوامل مؤثر بر آن و همچنین نحوه اندازه‌گیری ضربان قلب می‌خوانید.
حقایقی مختصر درباره ضربان قلب
ضربان قلب، شمار تپش‌های قلب در هر دقیقه را نشان می‌دهد؛
بعد از ۱۰ سالگی، ضربان قلب هر فرد در حالت استراحت و در هر دقیقه، عددی است بین ۶۰ تا ۱۰۰؛
در طول انجام حرکات ورزشی، ضربان قلب فرد به بیشترین حد خود می‌رسد که عدد آن بنابه سن هر شخص متفاوت است؛
فقط تعداد ضربان قلب در دقیقه مهم نیست، بلکه ریتم و آهنگ آن هم اهمیت دارد. ضربان قلب نامنظم می‌تواند نشانه‌ای از یک بیماری جدی باشد؛
آگاهی از ضربان قلب و پیگیری وضعیت آن از بروز بسیاری از بیماری‌ها جلوگیری میکند. در کشور آمریکا، از هر چهار مرگ، یک مورد به خاطر بیماری‌های قلبی به وقوع می‌پیوندد.
ضربان قلب چیست؟
همان‌طور که گفته شد، ضربان قلب به تعداد تپش‌های قلب در بازه زمانیِ یک دقیقه گفته می‌شود. قلب یک عضو ماهیچه‌ای در مرکز سینه است. زمانی که قلب می‌تپد، خونی حاوی اکسیژن و مواد مغذی به سمت اعضای مختلف بدن پمپاژ می‌شود و در مقابل، مواد اضافی و زائد اندام‌ها را پس می‌گیرد.
اگر قلبی سالم باشد و بدنتان، ضربان قلب نرمال داشته باشد، میزان خونی که به اندام‌ها فرستاده می‌شود، به اندازه‌ای متعادل خواهد بود. تپش‌های قلب سالم و نرمال هم با فعالیتی که در حال انجام است،هماهنگی دارد. برای مثال، اگر دچار احساس ترس یا غافل‌گیری شده باشید، به‌طور خودکار در بدنتان آدرِنالین ترشح خواهد شد. آدرنالین، هورمونی است که باعث افزایش ضربان قلب می‌شود. در نتیجه، به اکسیژن و انرژی بیشتری نیاز پیدا میکند تا توانایی مقابله با خطرات احتمالی را پیدا کند.
یادتان باشد که نباید نبض را با ضربان قلب اشتباه گرفت. نبض، انقباض و انبساطی رگ‌های خونی در پاسخ به پمپاژ خون از سوی قلب است. شمار یا تعداد نبض مساوی با تعداد ضربان قلب است. انقباض قلب باعث افزایش فشار خون در رگ‌های خونی و ایجاد نبض در بدن می‌شود. اندازه‌گیری نبض، راهی برای سنجش مستقیم ضربان قلب است.
ضربان قلب فرد سالم باید میزان متعادل و مناسبی داشته باشد. اگر بیماری یا جراحت، ضربان قلب را ضعیف کند، به اندام‌های مختلف بدن خون کافی نخواهد رسید و به همین خاطر، به‌درستی عمل نخواهند کرد. با رشد و خروج از دوران کودکی به سمت نوجوانی، ضربان قلب به‌شکل چشمگیری کاهش پیدا میکند. ضربان قلب نرمال برای افراد بالای ۱۰ سال یعنی نوجوانان و بزرگسالان بین ۶۰ تا ۱۰۰ تپش در هر دقیقه (bpm) است.
ضربان قلب استراحتی یا همان ضربان قلب در حالت استراحت برای ورزشکاران حرفه‌ای که تمرین زیادی انجام می‌دهند، به زیر ۶۰ تپش در هر دقیقه (bpm) و گاهی حتی ۴۰ تپش در هر دقیقه (bpm) می‌رسد. در جدول زیر، ضربان قلب نرمال برای سنین مختلف آمده است:
سن
ضربان قلب نرمال
بالای یک ماه
۷۰ تا ۱۹۰
از یک تا ۱۱ ماهگی
۸۰ تا ۱۶۰
از یک تا دو سالگی
۸۰ تا ۱۳۰
از سه تا چهار سالگی
۸۰ تا ۱۲۰
از پنج تا شش سالگی
۷۵ تا ۱۱۵
از هفت تا نُه سالگی
۷۰ تا ۱۱۰
بالای ۱۰ سال
۶۰ تا ۱۰۰
ضربان قلب نرمال دارای بازه‌هایی است که برای هر فرد می‌تواند متغیر باشد. ضربان قلب در موقعیت‌های مختلف مانند ورزش کردن، تغییرات دمای بدن، مواجهه با محرک‌های احساسی و موقعیت‌های مختلف بدن متغیر خواهد بود. منظور از موقعیت‌های مختلف بدن، شرایط جسمی بدن است؛ مثلا بعد از اینکه یک‌باره و بعد از مدتی نشستن از جای خود بلند می‌شوید، موقعیت بدنتان تغییر میکند و شاهد تغییر ضربان قلب هم خواهید بود.
ضربان قلب نرمال
ضربان قلب نرمال در هنگام استراحت برای بزرگسالان باید از ۶۰ تا ۱۰۰ تپش در هر دقیقه باشد. اگر ضربان قلب هر شخص از این مقدار کمتر شود، یعنی عملکرد قلب و وضعیت قلبی ـ عروقی‌اش بسیار متناسب است؛ برای مثال، ضربان قلب در حال استراحت ورزشکاران حدود ۴۰ تپش در هر دقیقه است. دانستن ضربان قلب نرمال در هنگام استراحت ضروری است، چون می‌تواند خبر از وضعیت ماهیچه‌های قلبی بدهد.
اگر از آن دسته افرادی هستید که حواستان نسبت به سلامتی خودتان جمع است، باید ضربان قلب را هم اندازه بگیرید و اوضاع را در موقعیت‌های مختلف بررسی کنید. منظور از موقعیت‌های مختلف، شرایط عادی، زمان ورزش‌کردن یا اوقاتی است که دچار مشکلاتی نظیر سرگیجه می‌شوید. زمانی که فردی در دور و برتان هم دچار مشکلات جسمی آنی و اورژانسی می‌شود، باید با سنجش ضربان قلبش از نیاز او به احیای قلبی ـ ریوی (CPR) سر دربیاورید.
یادتان باشد که عوامل مختلفی بر ضربان قلب اثر می‌گذارند. به موارد زیر دقت کنید:
سطح آمادگی جسمانی و میزان فعالیت‌های بدنی.
سن‌وسال: با افزایش سن، ضربان قلب هم کمتر می‌شود.
دمای هوا: در دماهای بالا و رطوبت، ضربان قلب افزایش پیدا میکند.
مصرف کافئین: قهوه، چای و نوشابه حاوی کافئین هستند و ضربان قلب را بالا می‌برند.
سیگاری‌بودن یا نبودن: تنباکو در سیگار هم موجبات افزایش ضربان قلب را فراهم میکند.
حجم و اندازه بدن: کسانی که دچار چاقی و اضافه‌وزن هستند، ضربان قلب تندتری هم دارند.
احساسات و حالات روحی: استرس و اضطراب می‌تواند موجب بیشترشدن ضربان نرمال قلب شود.
دچاربودن به بیماری‌های قلبی ـ عروقی، کلسترول بالا، مشکل تیروئید یا انواع دیابت روی ضربان قلب اثر دارند.
موقعیت بدن (حالت ایستاده، نشسته یا درازکش): تا بعد از ۲۰ ثانیه پس از بلندشدن از حالت نشسته، ضربان قلبتان بیشتر می‌شود.
مصرف برخی از داروها: مصرف داروهای مرتبط با مشکلات تیروئید با زیادشدن ضربان قلب همراه است. بِتابلاکرها هم داروهایی هستند که موجب کاهش ضربان قلب می‌شوند.
به ضربان قلب نرمال خود دقت داشته باشید. اگر تعداد ضربان استراحت بیشتر از ۱۰۰ بار در دقیقه شود یا اگر ورزش‌کار نیستید و تعداد ضربان قلب استراحت‌تان کمتر ۶۰ بار در دقیقه است، به پزشک مراجعه کنید. وجود علائم دیگری مانند بی حالی و کسالت، سرگیجه یا تنگی نفس را هم دست‌کم نگیرید.
هنگام ورزش کردن، ضربان قلب افزایش می‌یابد. شاید زمانی‌که برای رسیدن به تناسب اندام، تمرینات ورزشی انجام می‌دهید، به قلبتان فشار زیادی وارد نشود. با وجود این، برای اینکه اکسیژن و انرژی بیشتری به اعضای بدنتان برسد، باید ضربان قلبتان افزایش پیدا کند. ورزش کردن باعث بیشتر شدن ضربان قلب می‌شود. به ضربان قلب در حین ورزش کردن، ضربان قلب هدف گفته می‌شود. به مرور زمان، تعداد ضربان قلب هدف کاهش پیدا میکند. این یعنی، قلب برای ارسال مواد مغذی و اکسیژن به قسمت‌های دیگر بدن متحمل زحمت کمتری می‌شود و ورزش این فرایند را به شکل مؤثرتری درمی‌آورد.
ورزش‌های هوازی، با هدف کاهش ضربان هدف انجام می‌شوند. ضربان قلب هدف نرمال و بیشینه ضربان قلب با افزایش سن، کاهش پیدا میکند. این کاهش ضربان قلب با انجام ورزش‌هایی با شدت بالا به وقوع می‌پیوندد. بنابه اعلام انجمن قلب آمریکا، بیشینه ضربان قلب در زمان ورزش کردن باید به طور تقریبی ۲۲۰ تپش در هر دقیقه (bpm) منهای سن فرد باشد.
بدن هر فرد نسبت به ورزش، واکنش‌های متفاوتی دارد؛ به همین خاطر، بنابه شدت تمرینات ورزشی و سنین مختلف، نوعی تقسیم‌بندی موسوم به منطقه ضربان قلب هدف تعریف می‌شود. در این منطقه، فعالیت افراد در سنین مختلف در زمانی که با شدت ۵۰ تا ۸۵ درصد ورزش می‌کنند با زمانی که شدت تمرینات ورزشی ۱۰۰ درصد است، تفاوت دارد:
ضربان قلب نرمال چقدر است؟
سن
منطق ضربان قلب در تمرینات با شدت ۵۰ تا ۸۵ درصد
متوسط بیشینه ضربان قلب در تمرینات با شدت ۱۰۰ درصد
۲۰
۱۰۰ تا ۱۷۰
۲۰۰
۳۰
۹۵ تا ۱۶۲
۱۹۰
۳۵
۹۳ تا ۱۵۷
۱۸۵
۴۰
۹۰ تا ۱۵۳
۱۸۰
۴۵
۸۸ تا ۱۴۹
۱۷۵
۵۰
۸۵ تا ۱۴۵
۱۷۰
۵۵
۸۳ تا ۱۴۰
۱۶۵
۶۰
۸۰ تا ۱۳۶
۱۶۰
۶۵
۷۸ تا ۱۳۲
۱۵۵
۷۰
۷۵ تا ۱۲۸
۱۵۰
به همه توصیه می‌شود تا با ورزش کردن به صورت منظم به ضربان قلب هدف مطلوبی برسند. انجمن قلب آمریکا در این زمینه پیشنهاداتی دارد:
ضربان قلب نرمال
تمرینات ورزشی
مثال
دقایق
تعداد دفعات
دقایق کلی در هفته
ورزش‌های هوازی با شدت متوسط
پیاده‌روی، ایروبیک
حداقل ۳۰ دقیقه
۵ روز در هفته
بیش از ۱۵۰ دقیقه
ورزش‌های هوازی شدید
دویدن، ایروبیک استپ (انجام حرکات ورزشی با پله)
حداقل ۲۵ دقیقه
۳ روز در هفته
بیش از ۷۵ دقیقه
ورزش‌های تقویت ماهیچه در سطح متوسط تا شدید
کار با وزنه، ورزش بادی‌پامپ
نامشخص
۲ روز در هفته
نامشخص
ورزش‌های هوازی با شدت متوسط تا خیلی شدید
ورزش‌های توپی، دوچرخه‌سواری
به طور متوسط ۴۰ دقیقه
۳ تا ۴ روز در هفته
نامشخص
ریتم غیرعادی قلب چگونه است؟
سرعت قلب تنها موردِ لازم برای بررسی وضعیت سلامت قلب نیست. ریتم قلب هم مهم است. قلب سالم، ریتمی ثابت دارد و بین هر تپش آن، فاصله‌ای مشخص و منظم به وجود می‌آید. هر ماهیچه دارای سیستمی الکتریکی است که زمان تپش قلب و انتقال خون به اندام‌های مختلف را گزارش میکند. اگر سیستم الکتریکی مذکور سالم نباشد، امکان تشکیل ریتم نامطلوب و غیرعادی در قلب به وجود می‌آید. ضمنا یادتان باشد، ضربان قلب در زمان اضطراب، هیجان، ترس، ورزش و… با حالت استراحت آن متفاوت است. اگر احساس می‌کنید که ضربان قلبتان کمتر یا بیشتر از حد طبیعی می‌زند، باید حتما به پزشک مراجعه کنید.
اگر تعداد ضربان قلبتان بیشتر از حد مناسب باشد، دچار ضربان قلب اکتوپیک (ectopic) شده‌اید. این موضوع بسیار رایج و بی‌خطر است و معمولا نیاز به درمان ندارد. افرادی که دچار این مشکل یا تپش قلب هستند، باید به پزشک مراجعه کنند تا با گرفتن نوار قلب، ریتم و ضربان قلبشان بررسی شود. ریتم قلبی نامنظم، انواع مختلفی دارد. شناسایی نوع آن بستگی به این دارد که ریتم نامنظم و غیرعادی از کدام ناحیه قلب شروع می‌شود و آیا ضربان قلب تند است یا کند. یکی از رایج‌ترین مشکلات درباره ریتم قلب، فیبریلاسیون دهلیزی است. در این مشکل، ریتم قلب از الگویی منظم پیروی نمی‌کند.
ریتم تند قلبی را تندتپشی می‌گویند و شامل مشکلات زیر است:
فلوتر دهلیزی؛
فیبریلاسیون دهلیزی؛
تندتپشی فوق بطنی؛
تاکی‌کاردی بطنی؛
تاکی‌کاردی سینوسی؛
فیبریلاسیون بطنی.
بلوک قلبی در ناحیه دهلیز و بطن، بلوک باندل شاخه راست و برادی کاردی هم ناشی از کُندتپشی قلب هستند.
چطور می‌توان ضربان قلب نرمال داشت؟
ضربان قلب نرمال باعث داشتن قلبی سالم می‌شود. علاوه بر ورزش کردن، موارد دیگری هم وجود دارد که به سالم ماندن قلب و ایجاد ضربان نرمال آن کمک میکند:
کاهش استرس: استرس باعث افزایش ضربان قلب و فشار خون می‌شود. با تمرین تنفس عمیق، یوگا، مدیتیشن و تلاش برای زیستن در زمان حال می‌توان از میزان استرس کم کرد.
پرهیز از مصرف تنباکو: سیگار کشیدن باعث افزایش ضربان قلب می‌شود. ترک مصرف این ماده، ضربان قلب را به حالت طبیعی بازمی‌گرداند.
کاهش وزن: هر چقدر که وزن بیشتری داشته باشید، قلب برای رساندن اکسیژن و مواد مغذی به نقاط مختلف بدن با چالش‌های بیشتری روبه‌رو است. پس، کاهش وزن می‌تواند به تنظیم ضربان قلب کمک کند.
چطور ضربان قلب‌مان را حساب کنیم؟
از هر ۴ مرگی که در کشوری مانند آمریکا به وقوع می‌پیوندد، یک مورد بر اثر بیماری‌های قلبی است. داشتن ضربان قلبی منظم، آسان‌ترین راه برای حفظ سلامت قلب است.
برای اندازه‌گیری ضربان قلب با نبض، گام‌های زیر را یاد بگیرید:
انگشت وسط و اشاره را روی نبض دست خود، یعنی دقیقا در امتداد شست‌تان قرار بدهید.
شست‌تان را روی نبض نگذارید؛ چون شریان موجود در این انگشت، دقت شمارش تعداد ضربان قلب را کاهش می‌دهد.
زمانی که ضربان‌های نبض را حس کردید، تعداد ضربان‌ها را در ۱۵ ثانیه بشمارید.
عدد به‌دست‌آمده در گام قبلی را در ۴ ضرب کنید. این عدد تعداد ضربان قلبتان است؛ برای نمونه، اگر در ۱۵ ثانیه به عدد ۲۰ رسیدید، تعداد ضربان قلبتان در هر دقیقه معادل ۸۰ خواهد بود.
اندازه‌گیری ضربان قلب با نبض کاروتید
برای اندازه‌گیری ضربان قلب با نبض گردنی یا نبض کاروتید، باید مراحل زیر را طی کنید:
انگشت وسط و اشاره را در یک سمت نای و در زیر فک بگذارید. با کمی جابه‌جاکردن انگشت‌ها ضربان را احساس خواهید کرد.
تعداد ضربان در ۱۵ ثانیه را بشمارید.
برای به‌دست‌آوردن ضربان قلب، عدد گام قبلی را در ۴ ضرب کنید.
اندازه‌گیری ضربان قلب با نبض پا
اندازه‌گیری ضربان قلب با نبض بالای پا هم ممکن است. برای اندازه‌گیری باید:
انگشت وسط و اشاره را روی بالاترین نقطه استخوان در پا، یعنی جایی بگذارید که به‌سمت بالای پا می‌رسد. برای لمس نبض، باید دو انگشت‌تان را در دو طرف استخوان پایین پا یا روی استخوان حرکت بدهید.
با پیداکردن نبض، تا ۱۵ ثانیه تعداد ضربان‌ها را بشمارید.
برای به‌دست‌آوردن ضربان قلب، عدد قسمت قبلی را در ۴ ضرب کنید.
اندازه‌گیری ضربان قلب با نبض بازویی
برای اینکه بدانید ضربان قلب نرمال دارید یا خیر، روش دیگری هم وجود دارد. از راه شمارش نبض بازو هم می‌توانید تعداد تپش‌های قلب در هر دقیقه را شناسایی کنید. این روش بیشتر برای کودکان استفاده می‌شود:
بازو را بچرخانید تا بخش درونی آن مقابل سقف قرار بگیرد.
انگشت وسط و اشاره را بین آرنج و بازو بگذارید. سپس انگشت‌ها را حدود ۲ سانتی‌متر روی بخش درونی بازو به‌سمت بالا حرکت بدهید. برای حس‌کردن نبض باید انگشت‌ها را روی بازو کمی فشار بدهید.
زمانی که نبض را احساس کردید تا ۱۵ ثانیه تعداد تپش‌ها را بشمارید.
عدد گام قبلی را در ۴ ضرب کنید تا ضربان قلبتان را به دست بیاورید.
اندازه‌گیری ضربان قلب با ابزارهای کمکی
ابزارهایی هم برای سنجش ضربان قلب وجود دارند:
دستگاه‌های فشارسنج؛
پرطرفدارترین فشارسنج‌های دیجیتالی در بازار ایران
برنامه‌های گوشی‌های هوشمند؛
وسایل ورزشی مانند تردمیل‌ها؛
ساعت‌های هوشمند.
پرفروش‌ترین ساعت‌های هوشمند را ببینید
مچ بند هوشمند یا ساعت هوشمند؛ خرید کدامیک برای من بهتر است؟
دقیق‌ترین ابزاری که می‌تواند ضربان قلب را اندازه بگیرد، صفحه نمایشی بی‌سیم است که به دور سینه وصل می‌شود و تعداد ضربان قلب را از طریق مچ‌بندی هوشمند به شما اطلاع می‌دهد. البته باید بدانید که دقت اندازه‌گیری ابزارها برای سنجش ضربان قلب کمتر از سنجش با دست است،اما در طول ورزش‌کردن،می‌توانند اطلاعات ضربان قلب را به‌طور تقریبی در اختیارتان بگذارند. دقت اندازه‌گیری وسایل ورزشی مانند تردمیل‌ها چندان زیاد نیست.
ضربان قلب نرمال را بشناسید و با اندازه‌گیری تپش‌های قلبتان، بیشتر به سلامت خود دقت کنید. درباره قلب و نقش عاشقانه آن در داستان‌ها و شعرهای مختلف زیاد خوانده‌اید. حالا دیگر نوبت آن است که با عینک علم هم به این عضو تپنده نگاهی داشته باشید و سلامتش را زیر نظر بگیرید.
در ادامه پاسخی جامع به این سوالات خواهیم داد،همراه ما باشید.
اگر دچار حالت تهوع صبحگاهی شدید،ممکن است علائم دیگری مثل اسهال،تعریق،درد شکم یا گرفتگی عضلانی را در کنار آن تجربه کنید و همین موضوع باعث نگرانی بیشتر شما شود؛اما معمولا حالت تهوع صبحگاهی احساسی موقتی است و اگر با علائم جدی همراه نباشد،مشکل خاصی در میان نیست.بارداری معروف‌ترین علت حالت تهوع صبحگاهی است؛با این حال، تهوع صبحگاهی دلایل دیگری هم دارد.در این مقاله با 22 عامل ایجاد حالت تهوع صبحگاهی آشنا می‌شوید که شاید تا به حال به آنها توجه نکرده باشید.تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
علت حالت تهوع صبحگاهی
هم مردان و هم زنان ممکن است با احساس حالت تهوع از خواب بیدار شوند. در ادامه، به چند نمونه از مواردی که علت حالت تهوع و سرگیجه صبحگاهی است اشاره شده است.
بارداری
حالت تهوع و سرگیجه از علائم اولیه بارداری هستند که در حوالی هفته ششم ظاهر می‌شوند. این علائم معمولا بین هفته‌های ۱۶ و ۲۰ از بین می‌روند. علت سرگیجه و حالت تهوع صبحگاهی تغییرات هورمونی در سه‌ماهۀ اول بارداری است که بیش از نیمی از خانم‌های باردار آن را تجربه می‌کنند. حالت تهوع صبحگاهی فقط به صبح محدود نمی‌شود و ممکن است هر زمان دیگری اتفاق بیفتد. بعضی خانم‌ها در تمام روز حالت تهوع دارند.
پرواززدگی (Jet Lag)، بی خوابی یا زنگ هشدارهای زودتر از معمول ممکن است چرخه خوابتان را به هم بزنند. این تغییرات در الگوی خواب منظم، پاسخ نورواندوکرین (سلول‌هایی با ترکیبی از خصوصیات سلول‌های عصبی و سلول‌های ترشح‌کننده هورمون) بدن شما را تغییر می‌دهد که گاهی موجب ایجاد حالت تهوع می‌شود.
گرسنگی یا قند خون پایین
از وقتی شام می‌خوریم تا وقتی از خواب بیدار می‌شویم حدود دوازده ساعت یا حتی بیشتر زمان می‌گذرد. میزان پایین گلوکز در خون (قند خون پایین) ممکن است شما را دچار احساس سرگیجه، لرز، گیجی، ضعف، حالت تهوع و حتی غش کند. صبحانه‌نخوردن، به‌خصوص اگر به صبحانه‌خوردن عادت داشته باشید، این علائم را بدتر میکند.
افراد دیابتی به‌دلیل داروهایی که مصرف می‌کنند ممکن است دچار قند خون پایین شوند. به همین دلیل می‌توانند بلافاصله بعد از بیداری غذا بخورند تا قند خونشان اُفت نکند. همچنین لازم است درمورد داروها و غذاهای مصرفی‌شان با پزشک صحبت کنند.
رفلاکس یا بازگشت اسید معده
بازگشت یا رفلاکس اسید زمانی اتفاق می‌افتد که ورودی معده بعد از خوردن یا نوشیدن به‌درستی بسته نمی‌شود و اجازه می‌دهد اسید معده به درون مری یا حلق برگردد. طعم ترشِ اسید همراه با علائم دیگری مثل سوختگی یا سرفه ممکن است احساس حالت تهوع را در شما ایجاد کند.
بازگشت اسید معمولا در صبح بدتر می‌شود؛ حتی اگر ساعت‌ها از آخرین وعده غذایی‌تان گذشته باشد. درازکشیدن باعث می‌شود اسید معده به‌راحتی در مسیر اشتباه حرکت کند. گاهی به همین دلیل است که بعضی افراد با سرفه یا صدای گرفته از خواب بیدار می‌شوند.
بعضی غذاها به‌خصوص غذاهای اسیدی موجب رفلاکس صبحگاهی در افراد می‌شوند، که خودداری از مصرف این مواد به آنها کمک خواهد کرد. بعضی افراد با وعده‌های غذایی کمتر یا داروی ضداسید موجود در داروخانه از شر علائم خلاص می‌شوند. داروهای تجویزی در رفلاکس‌های شدید پیشنهاد می‌شود.
گرفتگی سینوسی به گوش داخلی‌تان فشار وارد میکند و ممکن است موجب مشکلات معده، سرگیجه، حالت تهوع و استفراغ شود. وقتی آبریزش از عقب بینی دارید، مخاطی که از سینوس به پشت حلق و به درون معده می‌رود ممکن است موجب حالت تهوع شود.
اضطراب
حالت تهوع صبحگاهی ممکن است به‌دلیل اضطراب بالا در آن زمان ایجاد شود. ممکن است فرد به‌خاطر روزی که در پیش دارد دل‌آشوب باشد؛ برای مثال، ممکن است با اتفاقی پراسترس مثل جلسه‌ای مهم در ارتباط باشد. افرادی که اختلال اضطراب دارند وقتی احساس نگرانی کنند دچار حالت تهوع می‌شوند. حالت تهوع اضطراب را بدتر میکند، به‌خصوص اگر فرد از استفراغ‌کردن بترسد یا نگران سلامت خود باشد، که همین موضوع ممکن است چرخه تهوع ناشی از اضطراب را بدتر کند.
بعضی راهکارها تهوع ناشی از اضطراب را بهبود می‌بخشند. مدیتیشن به افراد کمک میکند ذهن مضطربشان را آرام کنند. همچنین روان درمانی و داروهای ضداضطراب نیز مفیدند. برای بهبود اضطراب صبحی پرمشغله، زود بیدارشدن و یک برنامه صبحگاهی مطمئن بسیار مفید است.
خماری
حالت تهوع صبحگاهی
بعضی داروها از جمله داروهای غیرقانونی، داروهای تجویزی و حتی کافئین ممکن است علائم خماری را ایجاد کند، که حالت تهوع یکی از شایع‌ترین علائم خماری است. در حالت عادی، وقتی فردی برای مدت طولانی از مواد مخدر استفاده نمی‌کند، دچار خماری می‌شود که این حالت در صبح و قبل از استفاده از مواد هم وجود دارد. افرادی که با مصرف داروهای تجویزی دچار حالت خماری می‌شوند باید با پزشک صحبت کنند. با تغییر برنامه یا کاهش تدریجی دارو نیز می‌توان به حل مشکل کمک کند.
بهترین راهِ جلوگیری از حالت تهوع صبحگاهی در افرادی که به داروهای مخدر و سایر مواد اعتیاد دارند توقف مصرف است. گروه‌های حمایتی، روان‌درمانی، برنامه‌های گام‌به‌گام و توان‌بخشی‌های سرپایی یا بستری‌شدن به این افراد کمک میکند. اگر شب گذشته مقدار زیادی الکل نوشیده باشید، ممکن است حالت تهوع شما نتیجه خماری باشد. بعضی از اثرات الکل شامل قند خون پایین و کمبود آب با حالت تهوع همراه است.
رژیم غذایی
حالت تهوع صبحگاهی
حالت تهوع صبحگاهی ممکن است به‌دلیل غذاهایی باشد که در صبحانه می‌خورید. حساسیت غذایی یا عدم تحمل غذایی ممکن است موجب حالت تهوع شود. در موارد دیگر، خوردن بیش از اندازه نیز ممکن است شما را دچار حالت تهوع کند.
بیماری گاستروپارزی (Gastroparesis)
در این بیماری، تخلیه معده بیشتر از حد معمول طول می‌کشد، چراکه حرکت عضلات دیوارۀ معده آهسته یا متوقف می‌شود. در نتیجه، غذا از معده به‌سمت روده حرکت نمی‌کند. حالت تهوع، استفراغ و درد شکم از علائم شایع این بیماری است.
سنگ صفرا
سفت‌شدن موادی مثل کلسترول موجب تشکیل سنگ کیسه صفرا در کیسه صفرا می‌شود. وقتی این سنگ در لولۀ ارتباطی بین صفرا و روده گیر کند بسیار دردناک می‌شود. حالت تهوع و استفراغ ناشی از این مورد اغلب همراه با درد اتفاق می‌افتد.
داروی مسکن
داروهای اپیوئید یا داروهای مسکن گروهی از داروها هستند که برای درمان درد متوسط تا شدید استفاده می‌شوند. عوارض جانبی بیشترِ این داروها حالت تهوع و استفراغ است.
علت تهوع صبحگاهی شیمی‌درمانی
حالت تهوع و استفراغ عوارض جانبی نسبتا ثابت‌شدۀ بعضی از داروهای شیمی درمانی است. این داروها روی بخشی از مغز اثر می‌گذارند که حالت تهوع و استفراغ را کنترل میکند. همچنین بعضی داروها روی سلول‌های پوششی معده اثر می‌گذارند که موجب حالت تهوع و استفراغ می‌شود.
اگر قبلا به‌دلیل شیمی‌درمانی دچار حالت تهوع و استفراغ شده‌اید، دیدن صحنه‌هایی مثل بیمارستان، درمانگاه یا فضایی شبیه این موارد و نیز استشمام بوهایی نظیر بوی دارو و مواد ضدعفونی‌کننده که این موضوع را به شما یادآوری کنند ممکن است موجب حالت تهوع و استفراغ شوند.
جراحت و ضربه‌مغزی
ضربه و جراحت‌های مغزی اغلب موجب ورم در مغز می‌شوند. افزایش فشار در جمجمه که به‌دنبال ضربه ایجاد می‌شود ممکن است جایگاهی را در مغز فعال کند که حالت تهوع و استفراغ را در انسان ایجاد میکند. استفراغ بعد از آسیب‌رسیدن به سر نشان می‌دهد آسیب به سرتان جدی است و باید بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.
وقتی ماده‌ای آلوده می‌خورید یا می‌نوشید، بدنتان به‌سرعت برای خلاصی از آن ماده فعالیت میکند. اگر مسمومیت غذایی دارید، احتمالا حالت تهوع، استفراغ یا اسهال را همراه با ناراحتی معده یا گرفتگی شکم تجربه می‌کنید. حالت تهوع صبحگاهی شما گاهی مربوط به غذایی است که شب گذشته خورده‌اید.
گاستروانتریت (Gastroenteritis)
حالت تهوع صبحگاهی
گاستروانتریت یا التهاب معده‌ای ـ روده‌ای شبیه مسمومیت غذایی نیست، اما علائم مشابهی را ایجاد میکند. این عفونت را ویروس، باکتری یا انگل ایجاد میکند و از طریق مدفوع آلوده، غذا یا آب آشامیدنی از شخصی به شخص دیگر منتقل می‌شود.
کتواسیدوز دیابتی
کتواسیدوز دیابتی عارضه‌ای جدی است که ممکن است در فرد مبتلا به دیابت اتفاق بیفتد. کمبود انسولین بدن را مجبور میکند به‌جای کربوهیدرات از چربی به‌عنوان سوخت استفاده کند. این فرایند موجب تولید کتون در جریان خون می‌شود. افزایش بیش از حد کتون ممکن است علائمی مثل حالت تهوع، گیجی و تشنگی زیاد را ایجاد کند. در این شرایط باید بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.
زخم معده
زخم معده زخمی است که پوشش داخلی معده و روده را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. این بیماری معمولا موجب درد معده می‌شود، اما گاهی باعث تهوع و استفراغ نیز می‌شود.
یبوست
یبوست ممکن است موجب حالت تهوع شود. وقتی غذای هضم‌شده در روده بزرگ انباشته می‌شود، عملکرد کل دستگاه گوارشی را کُند میکند که موجب ایجاد حالت تهوع می‌شود.
بیماری راه‌زدگی
بیماری راه‌زدگی (Motion Sickness) زمانی اتفاق می‌افتد که مغزتان پیام‌های ضدونقیض حرکتی را دریافت میکند؛ برای مثال، وقتی سوار ماشین هستید، چشم و گوشتان به مغزتان می‌گویند در حال حرکتید، اما منطقه‌ای در گوش داخلی‌تان که به حفظ تعادل شما کمک میکند و نیز عضلاتتان به مغز می‌گویند که در حال حرکت نیستید. این پیام‌های ضدونقیض موجب حالت تهوع، استفراغ و سرگیجه می‌شوند. این بیماری اغلب در زنان باردار و کودکان اتفاق می‌افتد.
سیستم عصب دهلیزی حلزونی در گوش داخلی شما به حفظ تعادل بدنتان کمک میکند. وقتی عفونتی در گوش داخلی داشته باشید، احساس بی‌تعادل و گیجی می‌کنید که موجب حالت تهوع و استفراغ می‌شود.
حالت تهوع علامت شایع میگرن و سردردهای میگرنی است. بعضی سردردهای دیگر، به‌خصوص سردردهای خوشه‌ای نیز اغلب موجب حالت تهوع می‌شوند. سردرد، احساسات غیرمعمول و حساسیت به نور از علائم میگرن است.
اغلب افرادی که سردرد دارند محرک‌های خاصی را دریافت می‌کنند. در بعضی افراد سردرد در اوایل صبح ظاهر می‌شود که احتمالا به‌دلیل تنش عضلانی، استرس یا قرارگیری در معرض نور یا صدا ایجاد می‌شود. قند خون پایین به‌دلیل گرسنگی نیز شاید موجب سردردهای میگرنی شود. پزشک با انتخاب درمان‌های مناسب به شما کمک میکند. شناسایی عوامل ایجاد سردرد نیز برای بهبود مفید است. بعضی افراد بلافاصله با مصرف داروهای تجویزی سردردشان بهبود می‌یابد.
کمبود آب ممکن است باعث بروز حالت تهوع شود. کم آبی بدن علائم دیگری نیز دارد، مثل سبکی سر یا سرگیجه، پوست خشک، چشم‌های گودرفته، خستگی، ادرار تیره، ادرارنداشتن یا ادرار بسیار کم.
کمبود آب ممکن است در صبح و بعد از اینکه فرد چند ساعت آبی ننوشیده اتفاق بیفتد. افرادی که بلافاصله قبل از خواب الکل یا کافئین مصرف می‌کنند ممکن است بیشتر دچار کمبود آب صبحگاهی شوند. اسهال یا استفراغ به‌خصوص در کودکان ممکن است موجب کمبود آب شود. همچنین تعریق طولانی‌مدت، بدون اینکه آبی نوشیده شود، اغلب موجب کمبود آب می‌شود.
راه درمان کمبود آب نوشیدن آب یا نوشیدنی‌های حاوی الکترولیت (موادی مثل سدیم، پتاسیم و کلسیم) است. گاهی در بیماری‌های زمینه‌ایِ جدی ممکن است بدن آب کافی را جذب نکند. در این زمان، نوشیدن آب به رفع کم‌آبی کمکی نمی‌کند. در این شرایط باید حتما به پزشک مراجعه کنید.
درد عضلانی
تنش عضلانی در گردن و شانه که سردرد را ایجاد میکند معمولا موجب حالت تهوع و گیجی می‌شود. بعضی از شکل‌های دیگر درد عضلانی نیز ممکن است موجب احساس حالت تهوع شود. خوابیدن در حالتی غیرمعمول اغلب درد عضلانی در صبح را بدتر میکند. در بعضی افراد، درد مزمن هنگام بیدار شدن از خواب شدیدتر است. بعضی بیماری‌ها مثلروماتیسم ستون فقرات (Ankylosing Spondylitis) دردی را ایجاد میکند که در اوایل صبح شدیدتر است.
درد عضلانی که موجب حالت تهوع شود ممکن است موقتی باشد. همچنین شاید علامتی از بیماری زمینه‌ای جدی مثل التهاب، فتق دیسک، فیبرومیالژیا (Fibromyalgia؛ نوعی بیماری جدی عضلانی) باشد. اگر درد طی چند روز بهتر نشد باید به پزشک مراجعه کنید.
در بعضی افراد حرکات کششیِ آرام به بهبود درد عضلانی صبحگاهی و حالت تهوعی که گاهی همراه آن است کمک میکند. همچنین قراردادن کیسه آب گرم یا سرد روی محل درد به‌مدت ۲۰ دقیقه درد را کاهش می‌دهد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر فردی علاوه بر حالت تهوع موارد زیر را هم تجربه کرد باید با اورژانس (115) تماس بگیرد:
تب بالا؛
استفراغ خونی؛
تغییر در هوشیاری و آگاهی؛
درد شدید معده که به‌تدریج بدتر شود.
افراد دیابتی، که حالت تهوع شدید دارند و بعد از غذاخوردن بهتر نمی‌شوند، کتواسیدوز دیابتی را تجربه می‌کنند و باید بلافاصله به اورژانس مراجعه کنند.
سخن آخر حالت تهوم صبحگاهی
اگر حالت تهوع صبحگاهی بعد از چند روز بهتر نشد، به پزشک مراجعه کنید. بررسی عوامل ایجاد این حالت (مثل رژیم غذایی،سبک زندگی یا تغییرات دارویی) بسیار مفید است و به پزشک در تشخیص علت حالت تهوع کمک میکند.
بیدارشدن با حالت تهوع حسی ناخوشایند برای شروع روز است. در بیشتر موارد حالت تهوع یک ناراحتی موقتی است و علامت بیماری جدی پزشکی نیست.
ترکیب درستی از داروهای خانگی و درمان‌های پزشکی اغلب بسیار راهگشاست.
اگر علائم بعد از چند روز بهتر نشد، باید به پزشک مراجعه شود.
منتظر نظرات شما در بخش «ارسال دیدگاه» هستیم. این مقاله را با دوستانتان به اشتراک بگذارید و سطح اطلاعات آنها را درمورد علت تهوع صبحگاهی بالا ببرید.
اگر حالت تهوع دارید قبل از مصرف هر دارویی به دستشویی بروید. گاهی اوقات دلیل حالت تهوع و درد دل در افراد مختلف نیاز به اجابت مزاج است. معمولا حالت تهوع با استفراغ همراه است. استفراغ باعث از دست رفتن آب بدن می‌شود. وقتی بدن دچار کم‌آبی شود، حالت تهوع شدیدترهم می‌شود. همچنین بدن برای حفظ انرژی نیاز به مواد مقوی دارد. نوشیدن نعناع، بابونه یا چای زنجبیل با عسل اثر مثبتی درکم شدن حالت تهوع دارند.
بدن برای حفظ انرژی نیاز به مواد مقوی دارد، خوردن غذای شیرین به حفظ انرژی کمک میکند. البته غذا باید هضم آسانی داشته باشد. غذاهای تند، چرب یا بسیار شیرین، مناسب نیستند. در حالت تهوع از خوردن لبنیات هم پرهیز کنید چراکه لبنیات، باکتری‌هایی طبیعی دارند که ممکن است با معده سازگار نباشند.
وقتی بدن دچار کم‌آبی شود، حالت تهوع شدیدتر می‌شود. غذاهایی که بوی تند و شدیدی دارند یا زیاد چرب هستند، حالت تهوع را بدتر میکند. غذاهایی مانند سیب زمینی له شده، پلوی سفید مخصوصا کته یا رشته فرنگی به آرام کردن معده و درمان حالت تهوع کمک می‌کنند.
جوش شیرین نیز به درمان تهوع کمک میکند. جوش شیرین را باید در یک لیوان آب ولرم حل کرد و نوشید. همچنین نوشیدن سرکه سیب به درمان حالت تهوع کمک میکند به طوریکه دو قاشق سرکه سیب را باید با یک لیوان آب ولرم مخلوط کرده و بنوشید.
خوردن زنجبیل برای کاهش تهوع خوب است. برای کنترل تهوع بین یک تا چهار گرم زنجبیل در روز می‌تواند خورده شود ولی در دوران بارداری مصرف زنجبیل هیچ‌گاه نباید از یک گرم در روز بیشتر شود. زنجبیل را می‌توان با چای یا دمنوش نیز مصرف کرد. استنشاق بوی لیمو ترش تازه یا سایز مرکبات در تسکین حالت تهوع مفید است. خوردن لیمو ترش خصوصا به شکل یخ‌زده نیز خوب است.
قرار دادن کمپرس سرد پشت گردن در حالت درازکش، باعث بهتر شدن حالت تهوع می‌شود. بدن برای مبارزه با باکتری یا ویروس موجود در معده به انرژی نیاز دارد بنابراین استراحت لازم است. فردی که دچار حالت تهوع است بهتر است دراز بکشد و از انجام ورزش و حرکت زیاد خودداری کند.
اصلا جلوی استفراغ را نگیرید زیرا استفراغ بهترین راه برای بیرون آمدن باکتری ها یا ویروس های موجود درمعده است. اگرچه استفراغ ممکن است ناراحت کننده باشد اما به بهبود بیماری کمک میکند. برای حفظ آرامش هنگام خواب، می توانید یک سطل را در دسترس خود قرار دهید.
اگر فردی صبح از خواب بیدار شد و حالت تهوع داشت، می‌تواند مقداری نوشابه را کم کم بنوشد یا چوب شور خشک، غلات خشک، نان تست خشک را کم کم بخورد. خوردن این خوراکی‌ها در طول روز، حالت تهوع را کنترل کرده و به درمان کمک می‌کنند. در هنگام حالت تهوع باید خوراکی‌های سبک و ساده خورده شود. بیسکوئیت از جمله این خوراکی‌هاست اما نباید در خوردن آن زیاده‌روی کرد.
خوردن مواد غذایی با فیبر بالا بهترین انتخاب است. خوردن سبزیجات و میوه‌های خام مانند سیب و هویج می‌توانند انتخاب مناسبی باشند.خوردن مواد کم حجم و سرشار از پروتئین مانند گردو و بادام زمینی انرژی از دست رفته را به بدن فرد بیمار باز می‌گرداند و حالت تهوع را کم رنگ‌تر میکند. اگر حالت تهوع خفیف باشد، پیاده روی در هوای آزاد می‌تواند به بهبود آن کمک کند.
هنگام داشتن حالت تهوع از باید خوردن غذاهای فرآوری شده همانند چیپس، همبرگر، شیرینی، دونات، کنسرو، نان سفید، غذاهای سرخ شده یا غذاهای چرب و شور خودداری کرد. سوپ ساده سبزیجات، داغ خورده شود. عرق کردن هنگام خوردن سوپ داغ، نشانه خوبی برای بهبودی است.
استفاده از مواد مخدر، الکل و کافئین باعث تحریک بیشتر معده شده و حالت تهوع را بدتر میکند. فردی که دچار احساس تهوع شده است باید از قرار گرفتن در محیط‌های گرم، دم کرده پرهیز کند. بودن در هوای خنک و تازه احتمال شدیدتر شدن حالت تهوع را کاهش می‌دهد. وعده‌های غذایی باید حجم کم داشته باشند. ۶ تا هشت وعده کوچک در روز و یک میان وعده پیش از خواب، مفید است.
دهانشویه قبل از غذا و بعد از آن باعث از بین بردن طعم و مزه بد در دهان می‌شود و در درمان و بهبود حالت تهوع بی تاثیر نیست. باید توجه داشت که اگر حالت تهوع بی هیچ دلیل مشخصی به وجود آمد و ادامه‌دار شد و یا اگر این حالت با تب همراه شد باید حتما به پزشک مراجعه شود.
