آزمایش آنتی بادی با هدف تعیین میزان سطح آنتی بادی‌های تولید شده علیه ویروس کرونا در خون، مورد استفاده قرار می‌گیرد. این آزمایش مشخص میکند که آیا شخص مورد آزمایش در گذشته به ویروس کرونا مبتلا شده است یا خیر.
ویروس کرونا چه ویروسی است؟
ویروس کرونا دسته‌ای از ویروس‌هاست که می‌تواند منجر به عفونت‌های تنفسی در انسان شود. عفونت ایجاد شده می‌تواند از حالت خفیف (سرماخوردگی رایج) تا شدید (سندروم تنفسی خاورمیانه یا MERS) و حتی سندروم حاد تنفسی SARS متغیر باشد.
بیماری ناشی از ویروس کرونا در سال ۲۰۱۹ (COVID-۱۹)، یک بیماری عفونی شدید و حاد است که توسط ویروس (SARS-CoV ۲) ایجاد می‌شود.
چگونه ویروس کرونا در بیماران مبتلا به COVID-۱۹ شناسایی می‌شود؟
تاکنون، دو آزمایش مولکولی و آنتی ژنی به عنوان دو راهکار برای شناسایی ویروس کرونا در بیماران، مورد تأئید سازمان غذا و دارو ایالات متحده (FDA) قرار گرفته است.
در آزمایش‌های مولکولی، ماده ژنتیکی ویروس با استفاده از روش واکنش زنجیره‌ای پلیمراز (PCR) شناسایی می‌شود. این آزمایش با استفاده از مایع بیولوژیکی جمع آوری شده از طریق استعمال سوآب به حفره داخلی بینی و حلق یا بزاق بیمار انجام می‌شود. برخی از کیت‌های تشخیصی در منزل مانند کیت‌های تشخیص از طریق سوآب حفره داخلی بینی یا بزاق دهان نیز می‌تواند در شناسایی افراد مبتلا به COVID-۱۹ موثر باشد.
در آزمایش‌های آنتی ژنی، نمونه‌های بیولوژیکی جمع آوری شده از طریق سوآب داخل حفره بینی یا حلق برای تشخیص پروتئین‌های اختصاصی ویروس‌ها استفاده می‌شود. آزمایش آنتی ژنی در مقایسه با آزمایش مولکولی، از حساسیت و صحت کمتری برخوردار است؛ زیرا احتمال به دست آمدن نتایج منفی کاذب در این نوع آزمایش وجود دارد.
آزمایش آنتی بادی ویروس کرونا چیست؟
آنتی بادی‌ها با هدف شناسایی و از بین بردن ذرات خارجی یا آنتی ژن‌هایی نظیر ویروس‌ها و باکتری‌ها توسط سیستم ایمنی بدن تولید می‌شوند.
آزمایش آنتی بادی به منظور تشخیص وجود آنتی بادی‌های تولید شده علیه ویروس کرونا در خون، انجام می‌پذیرد. مثبت شدن نتیجه آزمایش می‌تواند نشان دهد که فرد مورد آزمایش در مقطعی از زمان به ویروس کرونا آلوده شده است یا خیر. با این حال، مثبت اعلام شدن نتیجه آزمایش مبتنی بر آلوده بودن فرد در زمان انجام آزمایش نخواهد بود.
آزمایش آنتی بادی ویروس کرونا چگونه انجام می‌شود؟
در رابطه با ویروس کرونای جدید، سطح قابل تشخیصی از آنتی بادی‌ها بعد از گذشت یک تا دو هفته در خون حاصل می‌شود. بررسی اتصال آنتی بادی‌های هدف به پروتئین‌های اختصاصی ویروس (آنتی ژن)، روند اصلی و تشخیصی آزمایش آنتی بادی است. از میان روش‌های ایمنی سنجی مورد استفاده در این نوع آزمایش می‌توان به روش بررسی ایمنی مرتبط با آنزیم یا الایزا (ELISA)، سنجش ایمنی کِمی‌لومینسانس و ایمنی سنجی جریان جانبی اشاره کرد.
با به کارگیری یکی از روش‌های ایمنی سنجی در این آزمایش، نمونه‌های خون جمع آوری شده در ارتباط مستقیم با آنتی ژن‌های ویروسی قرار می‌گیرد. چنان چه آنتی بادی تولید شده علیه ویروس کرونا در خون وجود داشته باشد، به آنتی ژن‌های ویروسی متصل و نتیجه آزمایش مثبت اعلام می‌شود.
در روش‌های ایمنی سنجی، آنتی ژن‌های ویروسی متعددی برای تشخیص آنتی بادی‌های تولید شده علیه ویروس کرونا مورد استفاده قرار می‌گیرند که می‌توان از میان آن‌ها به پروتئین سنبله‌ای شکل (پروتئین اختصاصی سطح ویروس کرونا که با اتصال به سلول‌های میزبان می‌تواند ورود ویروس را به داخل سلول تسهیل کند)، نوکلئوکپسید (مجموعه پروتئین و اسیدنوکلئیک ویروس که در تشکیل کپسید ویروس نقش دارد) و بخش متصل شونده به گیرنده سلول میزبان (بخشی از پروتئین سنبله‌ای شکل که به گیرنده‌های سلول میزبان متصل می‌شود (ACE۲)) اشاره کرد.
در آزمایش‌های تشخیصی ویروس کرونا می‌توان با بررسی میزان IgM (اولین آنتی بادی تولید شده پس از آلوده شدن به عفونت‌های ویروسی)، IgG (فراوان‌ترین آنتی بادی موجود در خون)، IgA (آنتی بادی موجود در محیط‌های مخاطی) و مجموع آنتی بادی‌های موجود در خون، به وجود یا عدم وجود ویروس کرونا در بدن اشخاص پی برد.
آزمایش آنتی بادی ویروس کرونا چقدر دقیق است؟
صحت آزمایش‌های آنتی بادی ویروس کرونا به عوامل متعددی از جمله زمان طی شده از آغاز عفونت تا انجام آزمایش، اختصاصی بودن آنتی ژن و نوع آنتی بادی‌های مورد بررسی در آزمایش بستگی دارد. از آنجا که سیستم ایمنی بدن به طور معمول در طی ۱ الی ۳ هفته پس از آلوده شدن به ویروس، آنتی بادی تولید میکند، از این رو انجام آزمایش‌های تشخیصی، بلافاصله پس از آلودگی توسط ویروس و زودتر از مدت مقرر نمی‌تواند در تشخیص ابتلا به بیماری موثر باشد. علاوه بر آن، این امر می‌تواند به نتایج مثبت کاذب یا منفی کاذب نیز منتهی شود.
در برخی از مواقع، با وجود آن که در خون فرد مورد آزمایش، آنتی بادی علیه ویروس موردنظر وجود ندارد، نتیجه آزمایش مثبت و شخص سالم، به اشتباه بیمار تشخیص داده می‌شود؛ از این رو نتیجه آزمایش مثبت کاذب است. به همین ترتیب، نتیجه منفی کاذب زمانی رخ می‌دهد که سطح قابل تشخیصی از آنتی بادی‌های تولید شده در خون فرد مورد آزمایش وجود دارد، اما شخص بیمار به اشتباه سالم تشخیص داده شده است. مطالعات نشان می‌دهند در جامعه‌ای با شیوع پایین ویروس کرونا، احتمال به دست آمدن نتایج مثبت کاذب بیشتر خواهد بود.
نگرانی دیگر، واکنش متقابل در این نوع آزمایش‌ها است که می‌تواند صحت آزمایش را به طور قابل توجهی کاهش دهد. روش‌های ایمنی سنجی آنتی بادی‌ها که به طور اختصاصی برای ویروس کرونای جدید طراحی شده‌اند می‌توانند با سایر ویروس‌های مرتبط (ویروس کرونا عادی، ویروس SARS و ویروس MERS) واکنش متقابل ایجاد کند که این امر می‌تواند نتایج مثبت کاذب را در پی داشته باشد.
فواید آزمایش آنتی بادی ویروس کرونا چیست؟
درصورت مثبت اعلام شدن نتیجه آزمایش آنتی بادی و نبود علائم مرتبط با بیماری، احتمال وجود عفونت در شخص مورد آزمایش بسیار اندک است. با این وجود، نتیجه منفی در آزمایش‌های آنتی بادی به طور کامل احتمال عفونت ناشی از ویروس کرونا را رد نمی‌کند.
در برخی از افراد تولید آنتی بادی ممکن است در مدت زمان طولانی تری رخ دهد از این رو نتیجه منفی در آزمایش می‌تواند به دلیل زمان‌بندی نادرست در انجام آزمایش باشد.
مطالعات انجام شده بر روی مبتلایان به ویروس کرونا جدید، نشان داده‌اند که وجود آنتی بادی‌ها در خون می‌تواند احتمال ابتلای مجدد به ویروس کرونا را کاهش دهد. با این حال، مشخص نیست که آیا آنتی بادی‌ها می‌توانند منجر به مقاومت طولانی مدت در برابر ابتلای مجدد به ویروس کرونا شوند یا خیر. همچنین، آزمایش آنتی بادی می‌تواند در شناسایی بخشی از جمعیت که در گذشته با ابتلا به ویروس کرونا سبب مصونیت گروهی شده‌اند یا افراد بهبود یافته از عفونت ویروس کرونا و دریافت خون برای پلاسما درمانی مورد استفاده قرار گیرد.
منبع: نیوز مدیکال
مترجم: شایسته کوکبی حمیدپور