قرص پیوگلیتازون(Pioglitazone) چیست؟
قرص پیوگلیتازون (Pioglitazone) با نام تجاری: اکتوس و پیتوز از داروهای دیابت متعلق به گروه دارویی تیازولیدین دیون یا گلیتازون ها است که برای کنترل قند خون در بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 استفاده می شود.
این دارو با افزایش حساسیت سلول های بدن به انسولین موجب می شود سلول ها گلوکز بیشتری از خون دریافت کرده و قند خون کاهش یابد.
پیوگلیتازون به تنهایی یا همراه با سایر داروهای دیابت از جمله متفورمین یا سولفونیل اوره مانند گلی بن کلامید مصرف می شود.
عناوین این مقاله عبارت است از:
- موارد مصرف قرص پیوگلیتازون(Pioglitazone)
- نحوه مصرف قرص پیوگلیتازون(Pioglitazone)
- عوارض قرص پیوگلیتازون(Pioglitazone)
- موارد احتیاطی قرص پیوگلیتازون(Pioglitazone)
- قرص پیوگلیتازون در بارداری
- قرص پیوگلیتازون(Pioglitazone) در شیردهی
- قرص پیوگلیتازون(Pioglitazone) در کودکان
- قرص پیوگلیتازون(Pioglitazone) و کبد چرب
- قرص پیوگلیتازون(Pioglitazone) و لاغری
- تداخل دارویی قرص پیوگلیتازون(Pioglitazone)
- موارد مصرف قرص پیوگلیتازون(Pioglitazone)
- دوز مصرف قرص پیوگلیتازون
- اشکال دارویی قرص پیوگلیتازون(Pioglitazone)
پیوگلیتازون برای کنترل قند خون در بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 تجویز می شود و برای درمان دیابت نوع 1 و کتواسیدوز دیابتی – وضعیت خطرناکی که در صورت عدم کنترل قند خون بالا ممکن است رخ دهد – کاربرد ندارد.
لازم به ذکر است کنترل صحیح قند خون بالا در بیماران دیابتی خطر ابتلا به عوارض جدی و گاها کشنده دیابت نوع 2 از جمله آسیب های کلیوی، نابینایی، مشکلات عصبی، از دست دادن اندام های بدن، مشکلات عملکرد جنسی، بیماری های قلبی عروقی مانند حمله قلبی، سکته مغزی و مشکلات گردش خون را کاهش می دهد.
نکته مهم: داروی پیوگلیتازون ممکن است با اسامی تجاری گوناگونی در بازار عرضه شود که در این مطلب تنها به یکی از آن ها اشاره شده است.
نحوه مصرف قرص پیوگلیتازون(Pioglitazone)
پیوگلیتازون خوراکی به همراه غذا یا به تنهایی دقیقا طبق تجویز پزشک که معمولا 1 بار در روز است مصرف می شود.
مقدار مصرف دارو به شرایط پزشکی بیمار، واکنش بدن به درمان و سایر داروهای دیابت مصرفی بستگی دارد. پزشک دوز مصرف را با توجه به سطح قند خون تنظیم می کند تا به دوز مناسبی برسد، لازم است دقیقا طبق دستور پزشک عمل کنید.
اگر از داروهای ضد دیابت دیگر مانند متفورمین یا سولفونیل اوره استفاده می کنید پیش از شروع مصرف این دارو در مورد قطع یا ادامه مصرف سایر داروهای دیابت خود با پزشک صحبت کنید.
در دوره مصرف داروهای دیابت به توصیه های پزشک در مورد تغذیه مناسب، فعالیت های ورزشی و تغییرات در سبک زندگی توجه داشته باشید.
در دوره مصرف این دارو به صورت منظم قند خون خود را کنترل کنید و در صورتی که دچار افزایش یا کاهش شدید قند خون شده اید به پزشک اطلاع دهید، ممکن است نیاز به تغییر دوز دارو باشد.
ممکن است 2 تا 3 ماه طول بکشد تا اثر کامل دارو را مشاهده کنید.
این دارو برای کنترل بیماری دیابت نوع 2 است نه درمان آن، حتی اگر در دوره مصرف احساس خوبی پیدا کرده اید از قطع آن اجتناب کنید.
بیشتر بخوانید: آیا دیابتی ها می توانند موز بخورند؟
عوارض قرص پیوگلیتازون(Pioglitazone)
در صورت بروز علائم آلرژیک همچون کهیر، تنفس دشوار، ورم صورت، لب ها، زبان یا گلو با اورژانس تماس بگیرید.
اگر با مصرف پیوگلیتازون علائم مشکلات کبدی – مانند علائم زیر – را تجربه کرده اید مصرف دارو را قطع کرده و فورا با پزشک تماس بگیرید:
- حالت تهوع
- درد معده فوقانی
- خارش
- از دست دادن اشتها
- ادرار تیره
- مدفوع رنگ خاک رس
- زردی (زرد شدن چشم یا پوست)
در صورت مشاهده علائم زیر بعد از مصرف دارو با پزشک تماس بگیرید:
- تنگی نفس (به خصوص هنگام دراز کشیدن)، خستگی غیر طبیعی، ورم، افزایش وزن سریع
- ادرار قرمز یا صورتی، درد یا مشکل در ادرار کردن، افزایش احساس نیاز به ادرار کردن (علامت جدید یا تشدید آن)
- تغییر در بینایی
- درد غیر طبیعی ناگهانی در دست ها یا کف پا
برخی عوارض جانبی شایع پیوگلیتازون عبارتند از:
- سردرد
- درد عضلانی
- علائم سرماخوردگی مانند گرفتگی بینی، درد سینوسی، عطسه، گلو درد
توجه: برخی افراد پس از مصرف پیوگلیتازون به سرطان مثانه مبتلا شده اند اگرچه مشخص نیست این دارو علت اصلی آن بوده است یا نه.
موارد ذکر شده لیست کامل عوارض جانبی پیوگلیتازون نمی باشد، توصیه می شود در صورت مشاهده هر گونه علائم مشکوک با پزشک مشورت کنید.
موارد احتیاطی قرص پیوگلیتازون(Pioglitazone)
- قبل از مصرف پیوگلیتازون در صورتی که به آن حساسیت دارید یا از هر گونه آلرژی دیگر رنج می برید به پزشک اطلاع دهید.
- قبل از استفاده سابقه پزشکی خود را در اختیار پزشک قرار دهید به خصوص اگر از بیماری های زیر رنج می برید یا قبلا به آن ها مبتلا بوده اید:
– بیماری کبدی
– بیماری کلیوی
– مایعات در ریه
– ورم یا ادما
– کم خونی
– بیماری چشمی مرتبط با دیابت
– یک مشکل چشمی خاص (تورم شبکیه)
– سرطان مثانه
- طبق هشدارهای دارویی این قرص ممکن است باعث نارسایی احتقانی قلب شده یا علائم آن را تشدید کند. قبل از مصرف این دارو در مورد هر گونه ابتلا به بیماری های مرتبط با قلب به پزشک بگویید از جمله:
– نارسایی احتقانی قلب
– درد قفسه سینه
– بیماری قلبی
– حمله قلبی
– نقص قلبی
– کلسترول بالا
– فشار خون بالا
– ضربان قلب نامنظم
– آپنه خواب
- در دوره مصرف این دارو ممکن است به دلیل افت شدید قند خون یا قند خون بالا دچار عوارضی همچون تاری دید، سرگیجه یا خواب آلودگی شوید، در این شرایط از رانندگی، کار با ماشین آلات سنگین و هر گونه فعالیت دیگری که نیاز به هوشیاری کامل یا دید واضح دارد اجتناب کنید.
- همیشه یک منبع افزایش دهنده سریع قند خون مانند آب میوه، کشمش یا نوشابه غیر رژیمی در دسترس داشته باشید تا در صورت افت شدید قند خون مصرف کنید.
- در دوره مصرف این دارو از مصرف الکل اجتناب کنید، الکل خطر افت قند خون را افزایش می دهد.
- کنترل قند خون در شرایطی که بدن تحت فشار قرار دارد مثلا تب، عفونت، آسیب یا عمل جراحی سخت تر است، در این مواقع لازم است با پزشک مشورت کنید، ممکن است نیاز به تغییر دوز دارو یا آزمایش قند خون باشد.
- قبل از عمل جراحی لیست داروهای خود را در اختیار پزشک یا دندانپزشک قرار دهید.
- پیوگلیتازون ممکن است خطر شکستگی استخوان در خانم ها به خصوص در ناحیه بالای بازو، دست یا پا را افزایش دهد. برای تقویت استخوان ها نیاز به سبک زندگی سالم مانند ورزش کردن، مصرف وعده های غذایی سالم حاوی کلسیم و ویتامین D کافی، ترک سیگار و الکل می باشد، در صورت نیاز در مورد مصرف مکمل های ویتامین D و کلسیم با پزشک صحبت کنید.
- در طول دوره درمان به برخی تست های پزشکی مانند آزمایش عملکرد کبد، قند خون، هموگلوبین A1c، شمارش کامل خون و معانیه چشمی نیاز است.
قرص پیوگلیتازون در بارداری
مصرف پیوگلیتازون ممکن است باعث تغییر در سیکل قاعدگی و تحریک تخمک گذاری شده و به بارداری ناخواسته حتی در خانم های یائسه منجر شود، در دوره مصرف این دارو درباره شیوه های مطمئن جلوگیری از بارداری با پزشک مشورت کنید.
در دوران بارداری تنها در مواقعی که واقعا نیاز است و زیر نظر پزشک می توان از پیوگلیتازون استفاده کرد. از آن جا که کنترل قند خون در این دوران بسیار مهم است ممکن است نیاز به تغییر دوز در هر سه ماه حاملگی باشد، در برخی شرایط پزشک انسولین را جایگزین پیوگلیتازون خواهد کرد.
قرص پیوگلیتازون(Pioglitazone) در شیردهی
هنوز مشخص نشده که پیوگلیتازون به شیر مادر منتقل می شود یا خیر، قبل از شیردهی حتما با پزشک مشورت کنید.
قرص پیوگلیتازون(Pioglitazone) در کودکان
مصرف این دارو در کودکان و نوجوانان کمتر از 18 سال تایید نشده است.
قرص پیوگلیتازون(Pioglitazone) و کبد چرب
اخیرا از پیوگلیتازون برای درمان کبد چرب نیز استفاده می شود، توصیه اکید می شود از خود درمانی پرهیز کرده و طبق توصیه پزشک عمل کنید.
قرص پیوگلیتازون(Pioglitazone) و لاغری
مصرف پیوگلیتازون اگرچه روی قند خون تاثیر خوبی دارد اما باعث کاهش وزن نمی شود و حتی ممکن است افزایش وزن را به دنبال داشته باشد.
تداخل دارویی قرص پیوگلیتازون(Pioglitazone)
قبل از مصرف همزمان پیوگلیتازون با سایر داروها به خصوص موارد زیر با پزشک مشورت کنید:
- آتورواستاتین
- جم فیبروزیل
- قرص ها، پچ و سایر روش های جلوگیری از بارداری
- داروهای ضد دیابت
- انسولین
- کتوکونازول
- میدازولام
- نیفدیپین
- ریفامپین
توجه: موارد ذکر شده در بالا کامل نمی باشد و داروهای ذکر شده ممکن است با اسامی تجاری دیگری عرضه شده باشد، بنابراین برای جلوگیری از هر گونه تداخل دارویی توصیه می شود قبل از مصرف پیوگلیتازون حتما پزشک را از لیست تمام داروهای مصرفی شیمیایی و گیاهی، مکمل ها، ویتامین ها و غیره مطلع کنید.
دوز مصرف قرص پیوگلیتازون
پیوگلیتازون یک داروی تجویزی است و دوز مصرف آن تنها توسط پزشک و با توجه به شرایط پزشکی بیمار تعیین می شود، از مصرف خودسرانه یا کاهش و افزایش مصرف این دارو اجتناب کنید و حتما قبل از مصرف با پزشک مشورت کنید.
دوز مصرف برای بیماران دیابت نوع 2 معمولا به صورت زیر است:
دوز اولیه در بیمارانی که به نارسایی احتقانی قلب مبتلا نیستند: 15 یا 30 میلی گرم خوراکی یک بار در روز
دوز اولیه در بیماران مبتلا به نارسایی احتقانی قلب: 15 میلی گرم یک بار در روز
دوز معمول: 15 تا 45 میلی گرم خوراکی یک بار در روز بر اساس پاسخ گلیسمی که در آزمایش HbA1c تعیین می شود
دوز حداکثر: 45 میلی گرم خوراکی یک بار در روز
نکته: در صورت افت قند خون در بیمارانی که از انسولین استفاده می کنند ممکن است نیاز به کاهش دوز انسولین توسط پزشک باشد.
در صورت فراموش کردن پیوگلیتازون به محض یادآوری آن را مصرف کنید اما اگر زمان زیادی گذشته تا نوبت بعدی منتظر بمانید و از دو برابر کردن مقدار دارو اجتناب کنید.
بیشتر بخوانید: همه چیز درمورد قرص آکاربوز Acarbose
عوارض مصرف قرص پیوگلیتازون
در صورت مصرف بیش از حد پیوگلیتازون و به خصوص با مشاهده علائمی همچون مشکلات تنفسی یا غش کردن فورا با اورژانس تماس بگیرید.
برخی علائم مصرف بیش از حد این دارو شامل نشانه های افت قند خون می باشد، از جمله:
- ضعف شدید
- تاری دید
- تعریق
- مشکل در صحبت کردن
- لرزش
- درد معده
- گیجی
- تشنج
اشکال دارویی قرص پیوگلیتازون(Pioglitazone)
برخی اشکال دارویی پیوگلیتازون در ایران عبارتند از:
قرص گلیتوز 15، 30 و 45 میلی گرم
قرص پیوگلیتازون 15، 30 و 45 میلی گرم
قرص گلوتازون 15، 30 و 45 میلی گرم
قرص پیوگراز 30 میلی گرم
قرص دیادر 15 و 30 میلی گرم
قرص پیتوز 15، 30 و 45 میلی گرم
قرص روکش دار پیوگلیتازون 30 میلی گرم
قرص دیا-کات 15 میلی گرم
منابع: webmd – drugs – everydayhealth