مجموعهای از بررسیها نشان میدهد آنتیبادیهای ضد ویروس کرونا و نیز سلولهای B و سلولهای T که ویروس را شناسایی میکنند، ظاهرا ماهها پس از پایان عفونت میتوانند ویروس را شناسایی کنند.
ماریون پپر، ایمنیشناس در دانشگاه واشنگتن و یکی از پژوهشگران در یکی از این بررسیها که برای انتشار در ژورنال علمی Nature در دست بازبینی است، گفت: «این دقیقا همان چیزی است شما امیدش را دارید. همه اجزایی که برای یک پاسخ ایمنی کلاملا محافظتکننده لازم است، وجود دارند.»
سمیتا لایر، ایمنیشناس در دانشگاه کالیفرنیا، دیویس که در حال بررسی پاسخهای ایمنی به ویروس کرونا در میمونهای رزوس است، گفت: «این یافتهها تا حدی خوشبینی درباره ایجاد ایمنی جمعی و رسیدن بالقوه به یک واکسن ایجاد میکند.»
گرچه این پژوهشگران نمیتوانند پیشبینی کنند که این پاسخهای ایمنی برای چه مدتی ادامه خواهند یافت، اما کارشناسان این دادهها را به عنوان نخستین شاهد درباره این میشمارند که بدن فردی یک بار دچار عفونت با ویروس کرونا شده است، اگر بار دیگر در معرض ویروس قرار گیرد، میتواند ویروس را خنثی کند.
گرچه چند بررسی اولیه نشان دادهاند که آنتیبادی ضد ویروس کرونا در طول چند ماه در خون مبتلایان کاهش مییابند، اما بررسیهای جدید نشان میدهند آنتیبادیهای خنثیکنند در میزانهای پایین برای ماهها پس از بهبودی افراد از کووید-۱۹ در خون باقی میمانند. وجود این آنتیبادیها مدتها پس از عفونت اولیه نشان میدهد که سلولهای B (نوعی از سلولهای سفید خون که آنتیبادی تولید میکنند) هنوز در مغز استخوان تولید میشوند.
به جز آنتیبادیها، اجزای دیگر دستگاه ایمنی که دفاعی چندلایه در برای عوامل بیماریزا ایجاد میکنند، در ایجاد این ایمنی درازمدت نقش دارند.
بررسیهای جدید نقش سلولهای سفید خون را در مقابله کرونا ویروس نشان دادهاند. از جمله این سلولها میتوان به سلولهای T «خاطرهای» اشاره کرد که میتوانند سلولهای آلوده به ویروس را شناسایی و نابود کنند و همچنین به سلولهای B اطلاع میدهند که چگونه آنتیبادی جدید هدف قراردهنده ویروس را تولید کنند.
یک بررسی که اخیرا در ژورنال Cell منتشر شد، نشان میدهد هر کسی که به کووید-۱۹ مبتلا میشود، حتی افرادی که بیماری خفیف دارند یا بیعلامت هستند- سلولهای T ایجاد میکنند که میتوانند در صورت در معرض قرار گرفتن دوباره به ویروس کرونا آن را شکار کنند.
به گفته پژوهشگران سلولهای T خاطرهای برای حفاظت ایمنی درازمدت در برابر کووید-۱۹ ضروری هستند و ممکن است از تکرار بیماری شدید کووید-۱۹ جلوگیری کنند. سلولهای T خاطرهای میتواند برای سالها در بدن باقی بمانند، در حالیکه میزان آنتیبادیها پس از پایان عفونت کاهش مییابد.
یک نکته جالبتر در بررسیهای جدید این است که بسیاری از افرادی که هیچگاه دچار کووید-۱۹ نشدهاند، ظاهرا دارای سلولهای T خاطرهای هستند که میتوانند کروناویروس جدید را شناسایی کنند.
محتملترین توضیح برای این یافتهها پدیدهای است که به آن «واکنش متقاطع» میگویند: یعنی سلولهای T در پاسخ به یک ویروس دیگر ایجاد شدهاند، میتواند به یک ویروس جدید ناشناخته هم واکنش نشان دهند. کارشناسان معتقدند که این سلولهای T با واکنش متقاطع احتمالا از تماس قبلی این افراد به کروناویروسهای دیگر که باعث سرماخوردگی ایجاد میشوند، به وجود آمدهاند. شاید همین داشتن یا نداشتن این سلولهای T باعث تفاوت در شدت بیماری میان افراد است.
گرچه هنوز دقیقا نمیتوان گفت این ایمنی تا چه مدتی ادامه خواهد یافت، اما یک بررسی جدید وجود سلولهای T خاطرهای را چند ماه پس از پایان عفونت و حتی در غیاب انتیبادیها در خون نشان داده است. یک بررسی مقدماتی دیگر هم نشان داده است که این سلولهای T نه تنها دست کم سه ماه پس از شروع علائم کووید-۱۹ در بدن باقی میمانند، در برخی موارد تعدادشان با گذشت زمان بیشتر هم میشود.