قرص ریتوناویر(Ritonavir) چیست؟
قرص ریتوناویر(Ritonavir) با نام تجاری: نارویر از داروهای ضد ویروس است که به گروه دارویی مهار کننده های پروتئاز تعلق داشته و مانع تکثیر ویروس نقص ایمنی (HIV) در بدن و عملکرد بهتر سیستم ایمنی می شود که احتمال بروز عوارض HIV مانند عفونت های جدید و سرطان را کاهش داده و کیفیت زندگی بیماری را بهبود می بخشد.
ویروس HIV ویروس عامل بروز ایدز می باشد.
موارد مصرف قرص ریتوناویر(Ritonavir)
ریتوناویر برای درمان ایدز یا عفونت HIV نیست بلکه برای کنترل عفونت HIV تجویز می شود.
این دارو معمولا به همراه سایر داروهای HIV مصرف شده و سطح سایر مهار کننده های پروتئاز را افزایش می دهد و باعث می شود این داروها در بدن بهتر عمل کنند.
نکته مهم: داروی ریتوناویر ممکن است با اسامی تجاری گوناگونی در بازار عرضه شود که در این مطلب تنها به یکی از آن ها اشاره شده است.
نحوه مصرف قرص ریتوناویر(Ritonavir)
ریتوناویر خوراکی را طبق دستور پزشک که معمولا 1 یا 2 بار در روز می باشد همزمان با سایر داروهای مهار کننده پروتئاز HIV خود مصرف کنید.
این دارو را کامل ببلعید و از خرد کردن، جویدن و شکستن آن اجتناب کنید.
مقدار مصرف این دارو به شرایط پزشکی بیمار، واکنش بدن به درمان و سایر داروهای مصرفی بستگی دارد.
برای اثربخشی بهتر دارو سعی کنید هر روز در زمان های مشابه آن را مصرف کنید.
قرص و کپسول ریتوناویر ممکن است حاوی مقادیر مختلف دارو باشند، بدون مشورت با پزشک فرم آن را تغییر ندهید.
قرص ریتانویر باید همراه با وعده غذایی مصرف شود، کپسول یا محلول ریتوناویر باید در صورت امکان با غذا میل شود.
از کاهش یا افزایش دارو و قطع آن بدون مشورت با پزشک حتی برای مدتی کوتاه اجتناب کنید. قطع یا تغییر دوز دارو بدون تایید پزشک ممکن است باعث افزایش مقدار ویروس، مشکل در روند درمان یا افزایش عوارض جانبی آن شود.
عوارض قرص ریتوناویر(Ritonavir)
در صورت بروز علائم واکنش های آلرژیک مانند کهیر، زخم پوست، تنفس مشکل، ضربان قلب سریع یا کوبنده، تعریق، زخم دهان، ورم صورت یا گلو یا واکنش های پوستی شدید با علائم تب، گلو درد، سوزش چشم، درد پوست، جوش های پوستی قرمز یا بنفش با تاول و پوسته شدن به اورژانس تماس بگیرید.
در صورت وجود علائم زیر فورا با پزشک تماس بگیرید:
- ضربان قلب نامنظم یا احساس سبکی سر مانند حالت غش کردن
- کبودی آسان، خونریزی غیر طبیعی (بینی، دهان، واژن یا مقعد)، لکه های بنفش یا قرمز زیر پوست
- قند خون بالا با علائم افزایش تشنگی، افزایش ادرار، گرسنگی، دهان خشک، نفس با بوی میوه
- علائم مشکلات کبدی یا پانکراس مانند کاهش اشتها، درد قسمت فوقانی معده که به پشت سرایت می کند، حالت تهوع، استفراغ، ادرار تیره، زردی (زرد شدن پوست یا چشم ها)
ریتوناویر روی سیستم ایمنی بدن اثر می گذارد که باعث عوارض جانبی خاص (حتی هفته ها یا ماه ها بعد از قطع مصرف دارو) می شود. در صورت مشاهده علائم زیر به پزشک اطلاع دهید:
- نشانه های عفونت جدید مانند تب، تعریق شبانه، غدد متورم، تبخال یا زخم سرد، سرفه، خس خس سینه، اسهال، کاهش وزن
- مشکل در صحبت کردن یا بلع، مشکلات تعادل یا حرکت چشم، ضعف یا احساس سوزن سوزن شدن
- ورم گلو یا گردن (بزرگ شدن تیروئید)، تغییر در قاعدگی، ناتوانی جنسی
برخی علائم شایع ریتوناویر عبارتند از:
- حالت تهوع، استفراغ، درد معده، اسهال
- بی حس شدن یا سوزن شدن در دستان یا پاها یا اطراف دهان
- احساس خستگی یا ضعف
- راش
- تغییر در شکل یا محل چربی های بدن به خصوص در بازوها، پاها، صورت، گردن، سینه و کمر
موارد ذکر شده لیست کامل عوارض جانبی ریتوناویر نمی باشد، توصیه می شود در صورت مشاهده هر گونه علائم مشکوک با پزشک مشورت کنید.
موارد احتیاطی مصرف قرص ریتوناویر(Ritonavir)
- قبل از مصرف ریتوناویر اگر به آن حساسیت دارید یا از آلرژی دیگری رنج می برید به پزشک اطلاع دهید.
- قبل از استفاده سابقه پزشکی خود را در اختیار پزشک قرار دهید به خصوص اگر از مشکلات یا بیماری های زیر رنج برده یا می برید:
– دیابت
– مشکلات قلبی (بیماری عروق کرونری، حمله قلبی)
– هموفیلی
– کلسترول یا تری گلیسیرید بالا
– مشکلات کبدی مانند هپاتیت B، هپاتیت C
– پانکراتیت
– یک اختلال خونریزی مانند هموفیلی
- این دارو ممکن است باعث سرگیجه شود و مصرف الکل و ماری جوانا می تواند آن را تشدید کند، تا زمانی که تحت تاثیر دارو هستید از رانندگی، کار با ماشین آلات سنگین و هر کاری که نیاز به هوشیاری کامل دارد اجتناب کنید.
- از مصرف الکل اجتناب کرده و در صورت مصرف ماری جوانا با پزشک مشورت کنید.
- اگر به دیابت مبتلا هستید مصرف ریتوناویر ممکن است باعث افزایش قند خون شود، توصیه می شود در دوره مصرف قند خون خود را به طور مرتب کنترل کنید و در صورت بروز علائم قند خون بالا فورا به پزشک اطلاع دهید. ممکن است نیاز به تنظیم مجدد دوز داروهای دیابت یا برنامه خاص غذایی یا ورزشی باشد.
- قبل از عمل جراحی لیست داروهای خود را در اختیار پزشک یا دندانپزشک قرار دهید.
- در طول دوره مصرف ریتوناویر نیاز به انجام آزمایش های مکرر خواهد بود.
- در صورتی که به هپاتیت B مبتلا بوده اید استفاده از این دارو ممکن است باعث فعال شدن یا تشدید این ویروس شود و احتمالا در طول مصرف این دارو و تا چند ماه بعد از قطع نیاز به تست عملکرد کبد می باشد.
بیشتر بخوانید: همه چیز درمورد قرص ایندیناویر Indinavir
قرص ریتوناویر(Ritonavir) در بارداری
به دلیل خطر انتقال عفونت HIV از زنان باردار به جنین آن ها، در صورت بارداری به پزشک اطلاع دهید و توجه داشته باشید استفاده از روش های درمانی می تواند خطر انتقال عفونت HIV به کودک را کاهش دهد.
محلول ریتوناویر حاوی الکل و پروپیلن گلیکول است و نباید از آن در زنان باردار یا نوزادان نارس استفاده شود.
قرص ریتوناویر(Ritonavir) در شیردهی
ریتوناویر می تواند از شیر مادر به نوزاد منتقل می شود.
از آن جا که شیر مادر می توانید HIV را منتقل کند از شیر دهی اجتناب کنید.
قرص ریتوناویر(Ritonavir) در کودکان
برای مصرف ریتوناویر در کودکان دقیقا طبق دستور پزشک عمل کنید.
دوز این دارو احتمالا با توجه به قد و وزن کودک تعیین می شود. در صورت تغییر وزن یا قد کودک باید به پزشک اطلاع داده شود، ممکن است نیاز به تغییر دوز باشد.
تداخل دارویی قرص ریتوناویر(Ritonavir)
ریتوناویر ممکن است با بسیاری از داروها تداخل داشته باشد از جمله:
- کوبیسیستات
- دی سولفیرام
- اورلیستات
- آلفوزوسین
- داروهای ضد آریتمی مانند آمیودارون، فلکاینید، پروپافنون، کینیدین
- داروهای ضد قارچ آزول مانند وریکونازول
- برخی رقیق کننده های خون مانند ریواروکسابان، وارفارین
- سیزاپراید
- التریپتان
- داروهای درمان اختلال نعوظ یا فشار خون ریوی مانند آوانافیل، سیلدنافیل
- آلکالوئیدهای ارگوت مانند دی هیدروارگوتامین،ارگونوین، ارگوتامین، متیل ارگونوین
- لورازیدون
- برخی داروهای ضد درد مخدر مانند فنتانیل، پتیدین
- پیموزاید
- رانولازین
- سالمترول
- سیمپرویر
- داروهای کلسترول مانند سیمواستاتین، لوواستاتین
- آرام بخش میدازولام یا تریازولام
- بوسپرویر
- ریفامپین
- مخمر سنت جان
توجه داشته باشید:
- این دارو ممکن است اثربخشی داروهای ضد بارداری مانند قرص ها، پچ و حلقه را کاهش دهد، برای جلوگیری از بارداری ناخواسته و استفاده از روش های مطمئن پیشگیری از بارداری با پزشک صحبت کنید.
- کپسول ها و محلول ریتوناویر حاوی الکل هستند، در دوره درمان از مصرف مشروبات الکلی اجتناب کرده و دی سولفیرام مصرف نکنید زیرا ممکن است باعث واکنش های الکلی شود.
- استفاده از این دارو از انتقال بیماری جلوگیری نمی کند، از روابط جنسی خطر زا، به اشتراک گذاشتن تیغ یا مسواک خود با دیگران اجتناب کنید و با پزشک درباره موارد مهم صحبت کنید.
توجه: موارد ذکر شده در بالا کامل نمی باشد و داروهای ذکر شده ممکن است با اسامی تجاری دیگری عرضه شده باشد، بنابراین برای جلوگیری از هر گونه تداخل دارویی توصیه می شود قبل از مصرف ریتوناویر حتما پزشک را از لیست تمام داروهای مصرفی شیمیایی و گیاهی، مکمل ها، ویتامین ها و غیره مطلع کنید.
دوز مصرف قرص ریتوناویر(Ritonavir)
ریتوناویر یک داروی تجویزی است و دوز مصرف آن تنها توسط پزشک و با توجه به شرایط پزشکی بیمار تعیین می شود، از مصرف خودسرانه یا کاهش و افزایش مصرف این دارو اجتناب کنید و حتما قبل از مصرف با پزشک مشورت کنید.
دوز معمول ریتوناویر برای بزرگسالان مبتلا به عفونت HIV
به عنوان تقویت کننده فارماکوکینتیک برای سایر مهار کننده های پروتئاز
100 تا 400 میلی گرم در روز که در 1 تا 2 دوز تقسیم شده است
به عنوان یک عامل ضد ویروسی (مهار کننده پروتئاز به تنهایی)
دوز اولیه: 300 میلی گرم خوراکی دو بار در روز
دوز معمول: طبق تشخیص پزشک این دوز به مرور به 600 میلی گرم دو بار در روز افزایش می یابد
توجه: برای تعیین دوز ریتوناویر در کودکان و بزرگسالان حتما طبق تشخیص پزشک عمل کنید.
در صورت فراموش کردن یک نوبت دارو، سعی کنید به محض یادآوری آن را مصرف کنید مگر آن که به نوبت بعدی نزدیک باشد، در این صورت از مصرف خودداری و از دو برابر کردن دوز در نوبت بعدی اجتناب کنید.
عوارض مصرف قرص ریتوناویر(Ritonavir)
در صورت مصرف بیش از حد ریتوناویر و بروز علائم جدی همچون مشکل تنفسی یا حالت غش کردن با اورژانس تماس بگیرید.
مصرف بیش از حد محلول خوراکی ریتوناویر ممکن است برای کودکان کشنده باشد.
اشکال دارویی ریتوناویر
کپسول ریتوناویر 100 میلی گرم
منابع: webmd – everydayhealth – drugs
