قرص آتازاناویر(Atazanavir) چیست؟
قرص آتازاناویر(Atazanavir)با نام تجاری:ریاتاز از داروهای ضد ویروس است که به گروه دارویی مهار کننده های پروتئاز تعلق داشته و مانع تکثیر ویروس HIV یا ایدز در بدن می شود.
این دارو ممکن است به همراه داروهای خاص دیگر مانند کوبیسیستات و ریتوناویر برای افزایش آتازاناویر در بدن و بهبود عملکرد آن مصرف شود.
موارد مصرف قرص آتازاناویر(Atazanavir)
آتازاناویر به همراه سایر داروهای ایدز برای کنترل عفونت HIV تجویز می شود که به کاهش این ویروس در بدن کمک کرده و باعث می شود سیستم ایمنی بدن بهتر عمل کند.
مصرف این دارو خطر ابتلا به عوارض HIV از جمله سرطان و عفونت جدید را کاهش می دهد و کیفیت زندگی بیمار را بهبود می بخشد.
آتازاناویر برای درمان عفونت HIV یا ایدز نمی باشد.
این دارو برای بزرگسالان و کودکانی که حداقل 3 سال سن و 5 کیلوگرم وزن دارند تجویز می شود.
نکته مهم: داروی آتازاناویر ممکن است با اسامی تجاری گوناگونی در بازار عرضه شود که در این مطلب تنها به یکی از آن ها اشاره شده است.
نحوه مصرف قرص آتازاناویر(Atazanavir)
آتازاناویر را طبق دستور پزشک که معمولا یک بار در روز به همراه غذا است مصرف کنید، از خرد کردن، جویدن یا باز کردن کپسول اجتناب کرده و کل آن را ببلعید.
اگر به همراه این دارو، داروهای خاص دیگر مانند کوبیسیستات و ریتوناویر نیز تجویز شده آن ها را همزمان مصرف کنید.
از آن جا که مصرف آتازاناویر ممکن است باعث مشکلات کلیوی شود برای جلوگیری از این مسئله در طول دوره درمان مایعات زیادی بنوشید.
پودر آتازاناویر باید با مواد غذایی یا مایعات مخلوط شده و طی یک ساعت بعد از تهیه مصرف شود. در کودکان بلافاصله بعد از مصرف پودر دوز ریتوناویر (در صورت تجویز پزشک) مصرف شود.
مقدار مصرف آتازاناویر به شرایط پزشکی، واکنش بدن به درمان و سایر داروهای مصرفی بستگی دارد و در کودکان با توجه به وزن کودک تعیین می شود.
اگر از داروهای آنتی اسید یا فرم های بافر شده دارویی مانند دیدانوزین محلول یا کپسول های روکش روده ای دیدانوزین استفاده می کنید حداقل 2 ساعت قبل یا 1 ساعت بعد این داروها را مصرف کنید.
برای تاثیر بهتر آتازاناویر آن را در بازه های زمانی یکسان و هر روز در ساعت مشخص مصرف کنید.
بسیار مهم است این دارو و سایر داروهای HIV را دقیقا طبق دستور پزشک مصرف کنید و از هر گونه افزایش، کاهش یا قطع آن اجتناب کنید.
قطع دارو بدون مشورت با پزشک حتی برای دوره کوتاه می تواند باعث افزایش ویروس در بدن، مقاوم شدن عفونت به درمان یا تشدید عوارض جانبی ناشی از عفونت شود.
در طول مصرف آتازاناویر ممکن است نیاز به انجام منظم برخی آزمایش های خاص از جمله لود ویروسی، شمارش سلول های T، تست های کلیه و کبد، کنترل سطح کلسترول، تری گلیسیرید و قند خون باشد.
بیشتر بخوانید: همه چیز درباره قرص ایورمکتین(Ivermectin)
عوارض جانبی قرص آتازاناویر(Atazanavir)
در صورت بروز علائم آلرژیک همچون کهیر، تنفس دشوار، ورم صورت یا گلو یا واکنش های شدید پوستی با علائم تب، گلو درد، سوزش چشم ها، درد پوستی، جوش های قرمز یا بنفش که پخش شده و باعث تاول یا پوسته پوسته شدن می شود با اورژانس تماس بگیرید.
در صورت بروز علائم زیر بعد از مصرف آتازاناویر فورا با پزشک تماس بگیرید:
- سرگیجه ناگهانی مانند حالت غش کردن
- درد شدید در قسمت پایین کمر، ادرار دردناک یا مشاهده خون در ادرار
- قند خون بالا با علائمی همچون افزایش تشنگی، افزایش ادرار، خشکی دهان، بوی دهان میوه ای، سردرد، تاری دید
- مشکلات کبدی یا کیسه صفرا با علائم حالت تهوع، استفراغ، درد معده فوقانی، خارش، تب، ادرار تیره، مدفوع به رنگ خاک رس، زردی (زردی پوست یا چشم)
آتازاناویر روی سیستم ایمنی بدن تاثیر می گذارد که ممکن است عوارض جانبی حتی بعد از چند هفته یا چند ماه بعد از مصرف این دارو به دنبال داشته باشد. در صورت بروز عوارض زیرا با پزشک مشورت کنید:
- نشانه های عفونت جدید مانند تب، عرق شبانه، متورم شدن غدد، تبخال، سرفه، خس خس سینه، اسهال، کاهش وزن
- مشکل در صحبت کردن یا بلعیدن، مشکلات تعادل یا حرکت چشم
- ضعف یا احساس تیر کشیدن، از دست دادن کنترل مثانه یا روده
- ورم گردن یا گلو (بزرگ شدن غده تیروئید)، تغییرات قاعدگی، ناتوانی جنسی
عوارض جانبی رایج آتازاناویر عبارت است از:
- تب
- حالت تهوع، استفراغ، درد معده، اسهال
- سردرد، درد عضلانی
- خلق و خوی افسرده، مشکلات خواب (بی خوابی)
- بی حسی، سوزن سوزن شدن یا درد سوزنده در دست ها یا پاها
- تغییر در شکل یا محل چربی های بدن (به خصوص در بازو، ساق پا، صورت، گردن، سینه و کمر)
موارد ذکر شده لیست کامل عوارض جانبی آتازاناویر نمی باشد، توصیه می شود در صورت مشاهده هر گونه علائم مشکوک با پزشک مشورت کنید.
موارد احتیاطی مصرف قرص آتازاناویر(Atazanavir)
- قبل از مصرف آتازاناویر در صورت حساسیت به این دارو یا هر گونه آلرژی دیگر به پزشک اطلاع دهید.
- قبل از استفاده سابقه پزشکی خود را در اختیار پزشک قرار دهید به خصوص اگر از مشکلات یا بیماری های زیر رنج برده یا می برید:
– مشکلات کبدی از جمله هپاتیت B یا C
– مشکلات کلیوی از جمله سنگ کلیه، دیالیز
– سنگ کیسه صفرا
– مشکلات قلبی مانند مشکلات ریتم قلب، ضربان قلب نامنظم، بیماری عروق کرونر، حمله قلبی
– دیابت
– مشکل خونریزی خاص مانند هموفیلی
- این دارو ممکن است سطح کلسترول و چربی ها از جمله تری گلیسیرید خون را افزایش دهد. ایدز نیز می تواند باعث این مسئله شود که در نتیجه آن خطر مشکلات قلبی همچون حمله قلبی افزایش می یابد، در این مورد با پزشک مشورت کنید.
- اگر سیگار می کشید یا به بیماری های دیگری که احتمال ابتلا به بیماری قلبی را افزایش می دهند – مانند فشار خون بالا، دیابت، کلسترول یا تری گلیسیرید بالا – مبتلا هستید با پزشک مشورت کنید.
- قبل از عمل جراحی لیست داروهای خود را در اختیار پزشک یا دندانپزشک قرار دهید.
- به دلیل خطر عوارض جانبی بسیار جدی، این دارو نباید در کودکان کمتر از 3 ماه یا کمتر از وزن 5 کیلوگرم مصرف شود.
- پودر خوراکی آتازاناویر ممکن است حاوی فنیل آلانین باشد، در صورت ابتلا به فنیل کتونوری با پزشک مشورت کنید.
- مصرف این دارو مانع انتقال ایدز به دیگران نمی شود، از رابطه جنسی غیر ایمن، استفاده از تیغ یا مسواک مشترک اجتناب و در این باره با پزشک خود مشورت کنید.
قرص آتازاناویر(Atazanavir) در بارداری
اقدامات درمانی برای عفونت ایدز خطر انتقال آن به نوزاد را کاهش می دهد و در صورت عدم درمان این ویروس می تواند به کودک منتقل شود.
در صورت بارداری قبل از مصرف این دارو با پزشک مشورت کنید، ممکن است نیاز به تغییر دوز در طول بارداری و مدت کوتاهی پس از زایمان باشد.
قرص آتازاناویر(Atazanavir) در شیردهی
آتازاناویر به شیر مادر منتقل می شود. توجه داشته باشید از آن جا که ویروس HIV می تواند از طریق شیر به نوزاد منتقل شود لازم است از شیردهی اجتناب شود.
بیشتر بخوانید: همه چیز درمورد قرص کینین (Quinine)
تداخل دارویی قرص آتازاناویر(Atazanavir)
مصرف همزمان برخی داروهای خاص با آتازاناویر تداخل دارد و ممکن است عوارض جانبی این دارو را افزایش یا اثر داروها را کاهش دهد. برخی داروهایی که ممکن است با آتازاناویر تداخل داشته باشند عبارتند از:
- داروهای هپاتیت مزمن C مانند بوسپریویر، سیمپرویر، الباسویر/گرازوپرویر
- یک داروی ترکیبی خاص HIV شامل (الویتگراویر/کوبیکیستات/امتریسیتابین/تنوفوویر)
- بوسنتان
- افاویرنز
- اتراویرین
- ریفامایسین های خاص مانند ریفامپین، ریفاپنتین
- داروهای تشنج مانند کاربامازپین، فنوباربیتال، فنی توئین، پریمیدون
- مخمر سنت جان
- مسدود کننده های آلفا خاص مانند آلفوزوسین، سیلودوسین
- بنزودیازپین های آلفا خاص مانند میدازولام، تریازولام
- دروندارون
- آلکالوئیدهای ارگوت مانند دی هیدرو پروتامین، ارگوتامین
- ایرینوتکان
- پیموزید
- داروی درمان فشار خون ریوی (سیلدنافیل)
- داروهای کلسترول استاتین مانند لوواستاتین، سیمواستاتین
- سالمترول
- سیزاپراید
- لورازیدون
- داروهای ضد ویروسی مانند ایندیناویر، نویراپین
- داروهای درمان سوزش سر دل، سوء هاضمه یا زخم های گوارشی از جمله مسدود کننده های H2 مانند فاموتیدین، مهار کننده های پروتون پمپ مانند لانزوپرازول/ امپرازول
توجه داشته باشید:
این دارو ممکن است اثر بخشی داروهای ضد بارداری مانند قرص، پچ و غیره را کاهش دهد. در این مورد با پزشک صحبت کنید و در صورت هر گونه لکه بینی یا خونریزی غیر طبیعی به پزشک اطلاع دهید زیرا ممکن است به دلیل عملکرد ضعیف داروی ضد بارداری باشد.
توجه: موارد ذکر شده در بالا کامل نمی باشد و داروهای ذکر شده ممکن است با اسامی تجاری دیگری عرضه شده باشد، بنابراین برای جلوگیری از هر گونه تداخل دارویی توصیه می شود قبل از مصرف آتازاناویر حتما پزشک را از لیست تمام داروهای مصرفی شیمیایی و گیاهی، مکمل ها، ویتامین ها و غیره مطلع کنید.
دوز مصرف قرص آتازاناویر(Atazanavir)
دوز مصرف آتازاناویر با توجه به شرایط پزشکی بیمار تعیین می شود، از مصرف خودسرانه یا کاهش و افزایش مصرف این دارو اجتناب کنید و حتما قبل از مصرف با پزشک مشورت کنید.
آتازاناویر معمولا یک بار در روز و اغلب به همراه داروی دیگری به نام ریتوناویر تجویز می شود.
برای عملکرد درست کلیه در طول مصرف این دارو باید مایعات فراوان بنوشید.
دوز مصرف این دارو در کودکان با توجه به وزن کودک تعیین می شود و در صورت تغییر وزن لازم است به پزشک اطلاع دهید، این مسئله ممکن است روی دوز مصرف تاثیر بگذارد.
از تغییر برند یا فرم دارو اجتناب کنید، این کار ممکن است نیاز به تغییر دوز مصرفی توسط پزشک داشته باشد.
دارو را به موقع مصرف کنید و در صورت فراموش کردن یک دوز، اگر تا دوز بعدی کمتر از 6 ساعت باقی مانده از مصرف آن اجتناب و دوز بعدی را نیز دو برابر نکنید.
عوارض مصرف قرص آتازاناویر(Atazanavir)
در صورت مصرف بیش از حد آتازاناویر با اورژانس تماس بگیرید. برخی علائم مصرف بیش از حد این دارو شامل سرگیجه شدید و سبکی سر می باشد.
اشکال دارویی قرص آتازاناویر(Atazanavir)
آتازاناویر معمولا به فرم های قرص، کپسول و پودر عرضه می شود از جمله:
قرص آتازاناویر 150 میلی گرم
کپسول آتازاناویر سولفات 150 میلی گرم
منابع: webmd – drugs – everydayhealth
